Małopolska i świętokrzyskie, to miejsca gdzie nie brakuje pięknych krajobrazów, ale również wielu cennych zabytków. Będąc w Małopolsce oraz w województwie świętokrzyskim warto odwiedzić między innymi takie miejscowości jak: Kazimierzę Wielką, Skalbmierz oraz Racławice, gdzie rozegrała się jedna z najbardziej znanych w historii Polski bitew w czasach insurekcji kościuszkowskiej.
Racławice wieś w województwie małopolskim na Wyżynie Miechowskiej znana jest przede wszystkim z bitwy, w której wojska pod dowództwem generała Tadeusza Kościuszki pokonały Rosjan dowodzonych przez generała Aleksandra Tormasowa, odnosząc spektakularne i propagandowe zwycięstwo, który stało się jednocześnie impulsem do rozszerzenia działań powstańczych na inne ziemie polskie – Lubelszczyznę, Wołyń i wreszcie Warszawę.
Pole bitwy pod Racławicami – pomnik Bartosza Głowackiego i mogiły kosynierów, fot. Tomasz Sanecki
Pole bitwy pod Racławicami znajduje się dzisiaj pomiędzy polami Racławic, Dziemięrzyc i częściowo Wrocimowic w województwie małopolskim. Z kolei kopiec Tadeusza Kościuszki upamiętniający zwycięstwo wojsk polskich nad Rosjanami w 1794 roku, pomnik Bartosza Głowackiego oraz mogiły kosynierów znajdują się we wsi Janowiczki na terenie gminy Racławice. Do Janowiczek można dojechać DK 94 w stronę Olkusza, a następnie skręcić w drogę 783 w kierunku na Wolbrom, Miechów i Skalbmierz. Racławice i Janowiczki znajdują się pomiędzy Miechowem a Skalbmierzem. Po dotarciu na miejsce zachęcam do zobaczenia:
Kopca Kościuszki – usypany w latach 1926 – 1934. Inicjatywę jego usypania podjęto już w 1917 roku, w setną rocznicę śmierci Tadeusza Kościuszki, jednak dopiero w 1926 roku przystąpiono do prac, które wykonywała miejscowa ludność oraz wojsko zobligowane do pomocy przez ministra spraw wojskowych gen. Władysława Sikorskiego. Kopiec ma wysokość prawie 14 metrów.
Pomnika Bartosza Głowackiego – pomnik upamiętniający bohatera insurekcji kościuszkowskiej i bitwy pod Racławicami 4 kwietnia 1794 roku. Uczestnicząc w ataku kosynierów na baterię rosyjską, swoją czapką ugasił lont odpalony w rosyjskiej armacie. Za swoje męstwo został mianowany przez Tadeusza Kościuszkę chorążym Grenadierów Krakowskich, a w związku z nominacją na oficera zmienił nazwisko z chłopskiego Bartosz na Głowacki. Ponad dwa miesiące po bitwie pod Racławicami, Bartosz Głowacki został ranny w przegranej przez Polaków bitwie pod Szczekocinami 6 czerwca 1794 roku. Z powodu odniesionych ran zmarł w Kielcach. Pomnik Bartosza Głowackiego został odsłonięty w 1994 roku w dwusetną rocznicę zwycięstwa pod Racławicami.
Mogił Kosynierów – mogiły znajdują się na granicy dwóch wsi: Janowiczki i Dziemierzyce. Można do nich dojść lub dojechać kierując się z Janowiczek w kierunki na Dziemierzyce /dojazd ułatwiają drogowskazy/. W mogiłach spoczywają kosynierzy, którzy polegli pod Racławicami w 1794 roku. Początkowo chowano ich w miejscach, w których zginęli. W latach 60-tych XX wieku powstały mogiły z krzyżami i pamiątkowymi tablicami.
Warto dodać, że rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 14 kwietnia 2004 roku Racławice – teren historycznej Bitwy Racławickiej został uznany za Pomnik Historii.
Kazimierza Wielka mimo że prawa miejskie otrzymała w 1959 roku odwiedzając to miasto warto zatrzymać się przy baszcie z końca XIX wieku (z 1888 roku), zespole pałacowym z XIX wieku, budynku cukrowni z 1845 roku wybudowanym przez Kazimierza hrabiego Łubieńskiego oraz parku dworskim z XVIII wieku.
Skalbmierz to również miasto, które otrzymało prawa miejskie dzięki królowi polskiemu Kazimierzowi Wielkiemu w 1342 roku. Jednym z najważniejszych zabytków ściśle związanym z miastem jest kościół parafialny pw. św. Jana Chrzciciela, który został wzniesiony pod koniec XII lub na początku XIII wieku. W 1235 roku książę Konrad Mazowiecki przebudował go na kościół warowny. Jednym z najważniejszych zabytków w kościele jest obraz „Pokłon trzech króli” autorstwa Jacoba Jordaensa, jednego z najwybitniejszych obok Petera Paula Rubensa i Antoona van Dycka, malarzy flamandzkiego malarstwa barokowego.
Skalbmierz – kościół parafialny pw. św. Jana Chrzciciela, który został wzniesiony pod koniec XII lub na początku XIII wieku oraz baszta w Kazimierzy Wielkiej, fot. Tomasz Sanecki