Na wakacyjny wypoczynek polecam województwo małopolskie, gdzie nie brakuje pięknych krajobrazów, ale również wielu cennych zabytków. Będąc w Małopolsce warto odwiedzić między innymi takie miejscowości jak: Zakliczyn, Melsztyn, Ciężkowice i Dąbrowę Szczepanowską, a więc miejsca pełne atrakcji, zabytków oraz historycznych obiektów związanych z dziejami Polski oraz historią I i II wojny światowej.
Pierwszą z miejscowości, którą polecam do odwiedzenia jest Zakliczyn w województwie małopolskim. To miejscowość leżąca na prawym brzegu Dunajca, która prawa miejskie otrzymała w 1558 roku. W mieście warto odwiedzić piękny Rynek z Ratuszem, a także poznać historię Żydów z Zakliczyna, którzy stanowili około 25% wszystkich mieszkańców miasta. Niemcy podczas okupacji dla Żydów z Zakliczyna i okolicznych miejscowości utworzyli getto, o czym przypomina dzisiaj pamiątkowa tablica. W mieście stłoczono około 2 tysiące Żydów z pobliskich miejscowości, których zdecydowana większość w ramach „Aktion Reinhardt” we wrześniu 1942 roku podczas likwidacji getta została wywieziona w bydlęcych wagonach do obozu zagłady w Bełżcu i zamordowana.
Drugim miejscem jest położony kilka kilometrów od Zakliczyna Melsztyn, czyli niewielka wieś, znajdująca się na terenie powiatu tarnowskiego, około 30 km od Tarnowa i 40 km od Nowego Sącza. Największą atrakcją wsi są górujące na nią ruiny zamku Melsztyńskich. Zamek prawdopodobnie rozpoczął budować kasztelan krakowski Spycmir w 1347 roku. Początkowo składał się z budynku mieszkalnego z wysuniętą okrągłą wieżą oraz zabudowań gospodarczych. Zamek od początku pełnił funkcję rezydencji możnego rodu Melsztyńskich, którzy rozbudowali warownie pod koniec XIV wieku. Na zachodniej krawędzi wzniesiono pięciokondygnacyjną wieżę, która pełniła funkcje militarno – mieszkalną. Rozbudowano również mury obronne, zaś w 1461 roku wzniesiono umocnienia ziemne do obrony warowni, wzmocniono bramę główną. W 1511 roku Melsztyn został sprzedany rodzinie Jordanowskich. W połowie XVI wieku rozbudowano zamek na rezydencję magnacką, mającą charakter reprezentacyjno – mieszkalny.
Zabytki Zakliczyna i Melsztyna oraz Ścieżka w koronach drzew koło Ciężkowic w województwie małopolskim, fot. Tomasz Sanecki
Mimo zmiany właścicieli, zamek przetrwał do końca XVIII wieku. Od 1601 roku władała nim rodzina Tarłów, a od 1744 roku Lanckorońscy. W XVII wieku podczas „Potopu” oparł się najazdowi Szwedów. Zniszczony został dopiero w okresie rozbiorów Polski. W 1770 zajęty przez konfederatów barskich został następnie zdobyty przez wojska rosyjskie i spalony.
Pod koniec XIX wieku, w latach 1879 – 1885 dzięki Karolowi Lanckorońskiemu podjęto badawcze prace zabezpieczające. Dzięki temu udało się zachować część ruin. Obecnie dzięki staraniom władz Zakliczyna i mieszkańców Melsztyna wieża zamkowa w Melsztynie została odbudowana i udostępniona zwiedzającym.
Wiele atrakcji znajdziemy również w Ciężkowicach, kolejnym mieście w Małopolsce znanym przede wszystkim z pięknych krajobrazów, w tym Skamieniałego Miasta, ale również zabytków architektury drewnianej. W mieście, które prawa miejskie otrzymało dzięki królowi Kazimierzowi Wielkiemu w 1348 roku na szczególną uwagę zasługują, wspomniany Rezerwat Przyrody Nieożywionej – Skamieniałe Miasto, a także Park Zdrojowy, Ścieżka w koronach drzew oraz Rynek, historyczne kamienice, obiekty sakralne i cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej.
Skamieniało Miasto koło Ciężkowic, fot. Tomasz Sanecki
Odwiedzając rejon Ciężkowic, Zakliczyna i Melsztyna warto zobaczyć pojechać do Dąbrowy Szczepanowskiej, niewielkiej wsi w województwie małopolskim w powiecie tarnowskim, w której największą atrakcją jest oddana turystom w 2018 roku wieża widokowa na szczycie zwanym „Golgota” o wysokości 395 m n.p.m., z której można podziwiać panoramę Beskidu Wyspowego, dolinę Dunajca oraz regionu tarnowskiego.
Około 400-500 metrów od wieży w Dąbrówce Szczepanowskiej znajdują się dwie kwatery cmentarza wojskowego nr 193 z czasów I wojny światowej oraz fragment okopów z ziemianką. W rejonie Dąbrówki Szczepanowskiej w czasie I wojny światowej w latach 1914-1915 doszło do walk między wojskami austro-węgierskimi a rosyjskimi. Cmentarz powstał na miejscu bitwy, gdzie zachowane zostały również pozostałości umocnień.
Wieża widokowa i cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej w Dąbrowie Szczepanowskiej, fot. Tomasz Sanecki