Choć fedrowano w niej węgiel przez ponad 100 lat, dzisiaj po Kopalni Węgla Kamiennego „Andaluzja” w Brzozowicach-Kamieniu /dzielnica Piekar Śląskich/ pozostała tylko pamiątkowa tablica. Powstała w 1912 roku kopalnia została zlikwidowana do 2014 roku, jednak w swoich latach świetności, które przypadły na lata siedemdziesiąte XX wieku wydobwała rocznie ponad 4 mln ton węgla.
Początek kopalni dało połączenie w 1903 roku czterech pól górniczych – Andalusien, Rest Phoenix, Rest Oppurg oraz Kronprinzess należących do księcia Gwidona Henckel von Donnersmarcka, który w 1908 roku odsprzedał tereny pól górniczych spółce Schlesische Aktien-Gesellschaft für Bergbau und Zinkhüttenbetrieb, która rozpoczęła budowę kopalni od głębienia szybu „Żeromski”. Katastrofa podczas głębienia szybu – kurzawka zalała podziemne urządzenia – spowodowała opóźnienie w pracach związanych z otwarciem nowej kopalni. Roboty podziemne podjęto dopiero w 1910 roku, pogłębiając nadal szyb „Żeromski” oraz drugi szyb, tym razem wdechowy o nazwie „Sienkiewicz”. Obydwa szyby zgłębiono do poziomu 334 metrów, co pozwoliło uruchomić wydobycie w 1912 roku na poziomie około 14 tysięcy ton węgla rocznie. Z każdym rokiem wydobycie rosło osiągając tuż przed wojną w 1938 roku około 495 tysięcy ton rocznie. Warto dodać, że po okresie powstań i podziale Górnego Śląska między Polskę a Niemcy w 1922 roku, kopalnia „Andaluzja” znalazła się w granicach odrodzonej Polski.
Po II wojnie światowej rozpoczął się dynamiczny rozwój kopalni i wzrost wydobycia węgla kamiennego najpierw metodą na zawał stropu systemem filarowo-zabierkowym, a później kiedy zdecydowano się na wydobycie węgla kamiennego w filarach ochronnych zastosowano podsadzkę hydrauliczną do wypełniania pustek poeksploatacyjnych. W kopalni zmodernizowano również urządzenia górnicze, w tym szyb „Żeromski”, który w 1957 roku został przebudowany i oddany do użytku jako konstrukcja żelbetowa, ponadto w latach 1948 – 1970 wybudowano m.in. urządzenia podsadzkowe, zbornik podsadzkowy oraz trzy rurociągi podsadzkowe w szybie „Żeromski”.
W latach siedemdziesiątych powrócono do wydobycia na zawał, zaś w latach osiemdziesiątych dzięki dalszej mechanizacji zakładu zaczęto wykorzystywać komabajny ścianowe, chodnikowi i obudowę zmechanizowaną ścianową, przyczyniając się do wzrostu wydobycia, które w 1979 roku osiągnęło ponad 4,3 mln ton rocznie przy zatrudnieniu ponad 5 tysięcy osób.
Zmiany na kopalni zaczęły zachodzić wraz z restrukturyzację górnictwa w latach dziewięćdziesiątych XX wieku. 1 lutego 1999 roku KWK „Andaluzja” przekształcono w Zakład Górniczy „Brzeziny” Sp. z o. o., zaś w latach 1999 – 2002 wykonano przekop łącząc „Andaluzję” z ZG „Piekary” Sp. z o.o., czyli dawną KWK „Julian”. W 2003 roku ZG „Brzeziny” wlączono do ZG „Piekary”, a w 2007 roku rozpoczęto likwidację dawnej Kopalni Węgla Kamiennego „Andaluzja” od zasypania szybu „Reymont” oraz w 2008 roku szybu „Sienkiewicz”. W 2014 roku zburzono ostatni i najstarszy szyb KWK „Andaluzja”, czyli ”Żeromski”, tym samym zakończyła się ponad stuletnia historia KWK „Andaluzja” w Brzozowicach-Kamieniu, dzielnicy Piekar Śląskich.
4 grudnia 2018 roku przy dawnej KWK „Andaluzja” odsłonięto pamiątkową tablicę, przypominającą jej historię i wspomnienia byłych górników.
Zdjęcia archiwalne:
Kopalnia „Andaluzja” w Piekarach Śląskich Brzozowicach-Kamieniu, autor: Pierzchalski, Stefan (1876-1930), miejsce i rok wydania: Katowice po 1922 roku, źródło: G 454/85 III, lokalizacja oryginału – Biblioteka Śląska w Katowicach, za Śląska Biblioteka Cyfrowa, domena publiczna;
Ogólny widok KWK „Andaluzja” – od lewej do prawej widoczne trzy szyby: Sienkiewicz, Żeromski i Reymont, data wydania: 1990-2006, źródło: Sygn. 031_04_02_01_022, Lokalizacja oryginału: Miejska Biblioteka Publiczna im. Teodora Heneczka w Piekarach Śląskich, za Śląska Biblioteka Cyfrowa, domena publiczna;
Szyby „Żeromski” i „Sienkiewicz” oraz most podsadzki płynnej na terenie KWK „Andaluzja” w Piekarach Śląskich, Data wydania: 1990-2006, Źródło: Sygn. 031_04_02_01_019, Lokalizacja oryginału: Miejska Biblioteka Publiczna im. Teodora Heneczka w Piekarach Śląskich, za Śląska Biblioteka Cyfrowa, domena publiczna;
Widok ogólny KWK „Andaluzja” w Piekarach Śląskich, miejsce i rok wydania – Piekary Śląskie, 2001 rok, źródło: Sygn. 031_04_02_01_069, Zdjęcie w 2001 roku wykonał Joachim Warczok, Lokalizacja oryginału: Miejska Biblioteka Publiczna im. Teodora Heneczka w Piekarach Śląskich, za Śląska Biblioteka Cyfrowa, domena publiczna;
Współczesne zdjęcia terenu po dawnej KWK „Andaluzja” w Piekarach Śląskich, fot. Tomasz Sanecki.