Łódź – stolica włókiennictwa i Ziemia Obiecana dla przemysłowców

Łódź to jedno z największych i najludniejszych miast w Polsce liczące obecnie około 650 tys. mieszkańców. Miasto, które prawa miejskie otrzymało w 1423 roku z rąk króla Władysława Jagiełły, swój rozkwit przeżywało dopiero w XIX wieku. Wówczas Łódź nie tylko stała się największym ośrodkiem przemysłu włókienniczego w Królestwie Polski, ale drugim po Moskwie ośrodkiem włókiennictwa w Rosji.

Manufaktura w Łodz – jeden z najpiękniejszych w Polsce zabytków poprzemysłowych, fot. Tomasz Sanecki

Swój rozwój miasto zawdzięczało skutecznej polityce gospodarczej prowadzonej przez Ksawerego Franciszka Druckiego-Lubeckiego. Rozwój kolei, import nowoczesnych technologii i chłonny rynek rosyjski sprzyjał rozwojowi włókiennictwa, a szczególnie produkcji bawełny, zaś uwłaszczenie chłopów w Cesarstwie Rosyjskim w 1864 roku spowodowało napływ taniej siły roboczej do miasta.

W Łodzi powstają nowoczesne fabryki Wendischa, Geyera, Scheiblera, Poznańskiego, Kunitzera czy Grohmanów, a miasto staje się „Ziemią Obiecaną” nie tylko dla szukających łatwego i szybkiego zarobku przemysłowców, ale przede wszystkim biedoty, która właśnie w Łodzi szukała lepszego życia. To niewątpliwie miało ogromny wpływ na wzrost liczby ludności miasta. Łódź w 1860 roku miała zaledwie 32 tys. mieszkańców, a już w 1910 roku przekroczyła pół miliona mieszkańców.

Jednym z najbardziej znanych łódzkich zabytków jest tzw. Manufaktura, której początki datuje się na 1835 roku, gdy z Aleksandrowa do Łodzi przeniosła się rodzina Kalmana Poznańskiego. Przedstawiciel tej rodziny Izrael Kalmanowicz Poznański uruchomił w 1872 roku pierwszą tkalnie mechaniczną, rozbudowując fabrykę, która stała się jedną z największych w Królewstwie Polskim. Dzisiaj zrewitalizowany budynek Manufaktury to jeden z najpiękniejszych poprzemysłowych zabytków Łodzi. Składają się na nią m.in.: Brama fabryczna, Budynek Biurowy, Przędzalnia, Pałac Rodziny Poznańskich, Tkalnia niska, Elektrownia czy Parowozownia.

Kościół Zesłania Ducha Świętego w Łodzi, fot. Tomasz Sanecki

Miasto specjalizujące się w produkcji bawełny zdystansowało okoliczne ośrodki produkcji, a szybki rozwój miasta zachęcał do osiedlania się w nim, dzięki czemu w przededniu I wojny światowej miasto było najgęściej zaludnionym miast przemysłowych na świecie, a w 1939 roku osiągnęło liczbę 672 tys. mieszkańców.

Dzisiaj Łódź to przede wszystkim miasto pełne zabytków nie tylko tych związanych z poprzemysłowym dziedzictwem. Miasto wielokulturowe, z willami i pałacami fabrykantów, filmowa stolica Polski po II wojnie światowej, a także obfitujące w miejsca pamięci związane z historią Żydów, najdłuższym deptakiem w Polsce, czyli ul. Piotrkowską, warto odwiedzić na dłużej.

Do najpiękniejszych zabytków wartych zobaczenia w Łodzi należą z pewnością:

  • Ulica Piotrkowska i znajdujące się wokół niej zabytki i rzeźby, jak rzeźba Misia Uszatka, Ławeczka Tuwima, dawny Ratusz, kamenice, pałace, dworki i place oraz kościoły m.in. kościół Zesłania Ducha Świętego;
  • Manufaktura – centrum kultury i rozrywki powstałe w miejscu dawnej fabryki włókienniczej;
  • Księży Młyn – zespół fabryczno-mieszkalny nad rzeką Jasień zbudowany został w XIX wieku przez Karola Scheiblera, najbogatszego łódzkiego przemysłowca;
  • Miejsca pamięci związane z historią Żydów w Litzmannstadt Ghetto;
  • Dziedzictwo przemysłowe Łodzi, w tym: Imperium przemysłowe K. Scheiblera, Imperium przemysłowe I. Poznańskiego, Imperium przemysłowe L. Geyera, Fabryka Grohmanów, Zakłady Monopolu Wódczanego – Monopolis oraz Ogrody Geyera;
  • Wille i pałace dawnych fabrykantów;
  • Plac Kościelny;
  • Rynek Starego Miasta;
  • Pałac Alfreda Biedermanna;
  • Gminę Wyznaniową Żydowską – pałac przy ul. Pomorskiej;
  • Kościół pw. św. Józefa;
  • Liczne łódzkie muzea przybliżające jego historię i kulturę.
Manufaktura łódzka, fot. Tomasz Sanecki

Scroll to Top