31 grudnia 1908 roku w Buczaczu urodził się Szymon Wiesenthal, najsłynniejszy łowca nazistów, któremu udało się wytropić, schwytać i postawić przed sądem ponad tysiąc zbrodniarzy nazistowskich, wśród których był między innymi Adolf Eichmann.
Wiesenthal urodził się w Buczaczu, galicyjskim miasteczku koło Tarnopola /dzisiejsza Ukraina/. Był dobrze wykształcony, studiował architekturę w Pradze i we Lwowie. Podczas wojny, po zajęciu w 1941 roku Lwowa przez Niemców został uwięziony. Trafił do getta, po czym przenoszony był do wielu obozów koncentracyjnych, między innymi: w Krakowie-Płaszowie, Gross-Rosen, Buchenwaldzie czy Mauthausen.
Kiedy odzyskał wolność w 1945 roku rozpoczął współpracę z sekcją armii Stanów Zjednoczonych zajmującą się ściganiem zbrodniarzy wojennych. W ściganie zbrodniarzy nazistowskich angażował się do końca życia. Dzięki jego staraniom oraz niemieckiego prokuratora Fritza Bauera udało się między innymi schwytać i osądzić Adolfa Eichmanna, który został ostatecznie skazany przez sąd izraelski na karę śmierci.
Szymon Wiesenthal stworzył Żydowskie Centrum Dokumentacji w Wiedniu, jedno z najbogatszych archiwów tego typu, zajmujące się gromadzeniem materiałów dotyczących zbrodni i zbrodniarzy hitlerowskich. To właśnie Wiesenthal zgromadził imponujący materiał, w którym udokumentował nie tylko charakter nazistowskich zbrodni, ale ich wymiar, zasięg i ukazał osoby, które stały za ludobójstwem zarówno wśród prominentnych polityków III Rzeszy Niemieckiej, jak i wykonawców polityki eksterminacji narodu żydowskiego.
Łącznie dokumentacja, którą stworzył Wiesenthal zawiera ponad 22 500 nazwisk kobiet i mężczyzn odpowiedzialnych za zbrodnie przeciwko ludzkości. To dzięki niej udało się postawić przed sądem i skazać wielu z nich, a światu nigdy nie zapomnieć o okropnościach wojny i masowych mordach dokonywanych w imię chorej ideologii.
Wiesenthal był także dziennikarzem i pisarzem, publikując wiele książek na temat II wojny światowej i Holocaustu. Zmarł w wieku 96 lat, 20 września 2005 roku w Wiedniu, a pochowany został w izraelskim mieście – Herclijja.
Zdjęcia:
Adolf Eichmann podczas procesu w Jerozolimie, źródło: Instytut Pamięci Narodowej/ portal przystanekhistoria.pl;
Deportacja polskich Żydów z Siedlec do Treblinki w 1942 roku w czasie okupacji niemieckiej. Teka edukacyjna „Zagłada Żydów Polskich w czasie II wojny światowej”. Zbiory z archiwum Żydowskiego Instytutu Historii, data wykonania zdjęcia: 1942 rok, domena publiczna;
Państwowe Muzeum na Majdanku – Jeden z dwóch pieców tzw. małego krematorium zainstalowanego w obozie w czerwcu 1942 r., Autor: Rutowska Grażyna, źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, sygnatura: 40-9-210-11.