29 marca 1943 roku Niemcy rozpoczęli ekshumowanie ciał polskich oficerów zamordowanych przez Sowietów. Zwłoki zostały odnalezione w masowych grobach w rejonie Katynia.
Warto podkreślić, że Niemcy wiedzieli o miejscu pogrzebania ciał zamordowanych polskich jeńców już w 1942 roku. Wówczas pracujący w okolicach Katynia polscy robotnicy z niemieckiej organizacji Todta dowiedzieli się od ludności o mogiłach polskich żołnierzy. Początkowo władze niemieckie nie zareagowały na ten fakt, jednak po klęsce pod Stalingradem na przełomie stycznia i lutego 1943 roku, propaganda niemiecka wykorzystała ten fakt i poinformowała o popełnionej przez Sowietów zbrodni na polskich oficerach. Celem wykorzystania wówczas tej informacji było doprowadzanie do poróżnienia się aliantów, do których należała również Polska, gdzie tekę premiera i Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych sprawował generał Władysław Sikorski.
29 marca 1943 roku Naczelne Dowództwo Wojsk Lądowych III Rzeszy wydało rozkaz rozkopania zbiorowych mogił. Podjęto wówczas decyzję o ustaleniu liczby pochowanych ciał w grobach, a także okoliczności śmierci pomordowanych żołnierzy. W Lesie Katyńskim przebywała komisja ekshumacyjna na czele z prof. Gerhardem Buhtzem, dyrektorem Instytutu Medycyny Sądowej i Kryminalistyki Uniwersytetu Wrocławskiego oraz głównym lekarzem sądowym przy szefie służby medycznej Grupy Armii „Środek”.
Po przeprowadzeniu badań lekarskich i laboratoryjnych, przesłuchaniu ludności rozpoczęto odkopywanie zwłok polskich żołnierzy, a 11 kwietnia 1943 roku Niemcy upowszechnili informację o odkryciu zwłok polskich oficerów w Lesie Katyńskim, co spowodowało, że do Lasu Katyńskiego przybyły polskie delegacje, jak również w kwietniu 1943 roku pojawiła się na miejscu komisja Polskiego Czerwonego Krzyża. Warto podkreślić, że już w czerwcu 1943 roku rząd polski w Londynie otrzymał sprawozdanie z prac ekshumacyjnych, zaś we wrześniu 1943 roku Niemcy wydali dokumentację z ekshumacji „Amtliches Material zum Massenmord von Katyn”, w której opisali zbrodnie sowiecką, a także ustalenia ekspertów niemieckich i polskich, którzy stwierdzili na podstawie dokonanych ekshumacji, że polskich oficerów zamordowano strzałami w tył głowy.
Warto również dodać, że 25 kwietnia 1943 roku ZSRR zerwał stosunki dyplomatyczne z Polską. Powodem było dążenie gen. Sikorskiego do wyjaśnienia zbrodni katyńskiej. Rząd generała Sikorskiego zwrócił się bowiem do Międzynarodowego Czerwonego Krzyża z prośbą o powołanie komisji do zbadania odkrytych grobów. 17 kwietnia 1943 strona polska złożyła w tej sprawie oficjalną notę w Genewie, a decyzja polskich posłużyła Stalinowi za pretekst do zerwania stosunków z Polską.
Zdjęcia:
Goniec Krakowski. 1943, nr 88, Współtwórca: Długoszewski, Włodzimierz (1905-1945?). Red., Wydawca: Wydawnictwo „Goniec Krakowski, Miejsce wydania/powstania: Kraków, Data: 1943.04.15, Źródło: Biblioteka Jagiellońska, 409317 IV, Identyfikator dokumentu cyfrowego: DIGCZAS001749 ; NDIGCZAS002211, Status prawny: Domena publiczna (public domain), Lokalizacja oryginału: Biblioteka Jagiellońska;
Goniec Krakowski. 1943, nr 90, Współtwórca: Długoszewski, Włodzimierz (1905-1945?). Red., Wydawca: Wydawnictwo „Goniec Krakowski, Miejsce wydania/powstania: Kraków, Data: 1943.04.17, Źródło: Biblioteka Jagiellońska, 409317 IV, Identyfikator dokumentu cyfrowego: DIGCZAS001749 ; NDIGCZAS002211, Status prawny: Domena publiczna (public domain), Lokalizacja oryginału: Biblioteka Jagiellońska;
Katyń – Plakat niemieckich władz okupacyjnych, rok wydania: 1944, Sygnatura: R 4962 IV, źródło: Biblioteka Narodowa, domena publiczna;
Katyń przestroga Europy! – Antysowiecki plakat propagandowy, rok wydania: 1943, Sygnatura: 804981 V, T.3/62, źródło: Biblioteka Narodowa, domena publiczna.
Zobacz numer 90 Gońca Krakowskiego z 1943 roku poświęcone zbrodni katyńskiej
Zobacz numer 88 Gońca Krakowskiego z 1943 roku poświęcone zbrodni katyńskiej