16 listopada 1918 roku Józef Piłsudski wystosował do prezydenta Stanów Zjednoczonych oraz rządów: brytyjskiego, francuskiego, włoskiego, niemieckiego i japońskiego, jak również do rządów wszystkich państw wojujących i neutralnych telegram, w którym poinformował o istnieniu niepodległego Państwa Polskiego.
Warto dodać, że 17 listopada Tytus Filipowicz zwrócił się do ministrów spraw zagranicznych Francji, Włoch, Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych, Japonii oraz Portugalii z propozycją wymiany przedstawicieli dyplomatycznych. W ten sposób zapoczątkowane zostały starania o nawiązanie stosunków dyplomatycznych głównie z mocarstwami, które wygrały I wojnę światową. Dzięki tym zabiegom polska delegacja została zaproszona 15 stycznia 1919 roku na konferencję pokojową w Paryżu, podczas której omawiano sprawy związane z zakończeniem I wojny światowej i nowym układem politycznym w Europie.
Treść depeszy – źródło: strona Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej:
Do pana prezydenta Stanów Zjednoczonych,
Do Królewskiego rządu angielskiego,
Do rządu Rzeczypospolitej francuskiej,
Do Królewskiego rządu włoskiego,
Do Cesarskiego rządu japońskiego,
Do rządu Rzeczypospolitej niemieckiej
i do rządów wszystkich państw wojujących i neutralnych.
Jako wódz naczelny armji polskiej, pragnę notyfikować rządom i narodom wojującym i neutralnym istnienie państwa polskiego niepodległego, obejmującego wszystkie ziemie zjednoczonej Polski.
Sytuacja polityczna w Polsce i jarzmo okupacji nie pozwoliły dotychczas narodowi polskiemu wypowiedzieć się swobodnie o swym losie. Dzięki zmianom, które nastąpiły wskutek świetnych zwycięstw armii sprzymierzonych – wznowienie niepodległości i suwerenności Polski staje się odtąd faktem dokonanym.
Państwo polskie powstaje z woli całego narodu i opiera się na podstawach demokratycznych. Rząd polski zastąpi panowanie przemocy, która przez sto czterdzieści lat ciążyła nad losami Polski – przez ustrój, zbudowany na porządku i sprawiedliwości. Opierając się na armji polskiej pod moją komendą, mam nadzieję, że odtąd żadna armia obca nie wkroczy do Polski, nim nie wyrazimy w tej sprawie formalnej woli naszej. Jestem przekonany, że potężne demokracje Zachodu udzielą swej pomocy i braterskiego poparcia polskiej Rzeczypospolitej odrodzonej i niepodległej.
Wódz naczelny
[Józef] Piłsudski
Za ministra spraw zewnętrznych
[Tytus] Filipowicz
Warszawa, 16/XI 1918
Zdjęcia:
Józef Piłsudski, naczelnik państwa – fotografia portretowa, źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, sygnatura: 22-4-1;
Józef Piłsudski. Fotografia portretowa, sygnatura: 1-A-2, źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, domena publiczna;
Józef Piłsudski, naczelnik państwa – fotografia portretowa z profilu, Data wydarzenia: 1918 – 1922, Sygnatura: 22-4-3, źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, domena publiczna.