12 maja 1935 roku w Belwederze prawdopodobnie na raka wątroby zmarł Marszałek Polski Józef Piłsudski.
Józef Piłsudski, Marszałek, Naczelny Wódz, Marszałek Polski – urodzony 5 grudnia 1867 roku w Zułowie na Wileńszczyźnie. Po ukończeniu gimnazjum i zdobyciu matury, podjął studia na Uniwersytecie w Charkowie na kierunku medycznym. W Wilnie związał się z organizacją konspiracyjną, za co został skazany na pięć lat więzienia i zesłany na Syberię. Po powrocie w 1892 roku związał się z Polską Partią Socjalistyczną, aktywnie w niej działając. Był redaktorem pisma „Robotnik”, brał udział w zjeździe Związku Zagranicznych Socjalistów Polskich w Genewie, a także uczestniczył w 1896 roku w Londynie w Kongresie II Międzynarodówki.
W 1900 roku został ponownie aresztowany za działalność konspiracyjną. Był więziony w warszawskiej Cytadeli, następnie symulując chorobę psychiczną przewieziono go do szpitala w Petersburgu, z którego uciekł w 1901 roku. W czasie wojny rosyjsko – japońskiej przedostał się do Tokio, gdzie prowadził tajne rozmowy z przedstawicielami japońskiego Sztabu Generalnego w sprawie wspierania organizacji bojowej PPS. Postawa Piłsudskiego i działania powstańcze jego grupy spowodowały ostry sprzeciw w Polskiej Partii Socjalistycznej, co doprowadziło wkrótce do rozłamu. Józef Piłsudski stanął na czele PPS-Frakcji Rewolucyjnej, a jej celem była działalność niepodległościowa.
W 1908 roku wspólnie z Kazimierzem Sosnkowskim założył Związek Walki Czynnej w Galicji, następnie ZWZ Związek Strzelecki, zaś w czasie wybuchu I wojny światowej zaczął tworzyć Legiony Polskie oraz powołał Polską Organizację Wojskową. Uczestniczył w walkach w I wojnie światowej, między innymi: w rejonie Dęblina, Nowego Korczyna czy w bitwie pod Kostiuchnówką. W 1917 roku Piłsudski został członkiem Tymczasowej Rady Stanu, jednak 2 lipca 1917 roku podał się do dymisji, a wkrótce po kryzysie przysięgowym, odmawiając złożenia przysięgi na wierność Niemcom, został 22 lipca 1917 roku aresztowany i osadzony w twierdzy w Magdeburgu.
10 listopada 1918 roku Józef Piłsudski po 16 miesiącach uwięzienia powrócił z Magdeburga do Warszawy. Dzień później, 11 listopada Rada Regencyjna przekazała naczelne dowództwo wojsk polskich Józefowi Piłsudskiemu. Z kolei 14 listopada Rada Regencyjna wydała orędzie w przedmiocie swojego rozwiązania i przekazania Najwyższej Władzy Państwowej naczelnemu dowódcy wojsk polskich Józefowi Piłsudskiemu, zaś 22 listopada 1918 roku objął urząd Tymczasowego Naczelnika Państwa, zachowując naczelne dowództwo Wojska Polskiego.
Jako Naczelnik Państwa uczestniczył i kierował operacjami podczas wojny polsko-bolszewickiej, między innymi: wyprawą wieleńską, kijowską, bitwą warszawską oraz operacją nad Niemnem. W marcu 1920 roku został pierwszym Marszałkiem Polski.
Po wojnie polsko-bolszewickiej, zawarciu pokoju w Rydze, Józef Piłsudski zaczął wycofywać się z życia politycznego. 14 grudnia 1922 roku po wyborze na prezydenta Gabriela Narutowicza, przekazał mu władzę, pełnił od 17 grudnia 1922 roku funkcję szefa Sztabu Generalnego, jednak w czerwcu 1923 roku po powołaniu rządu Witosa złożył dymisję, wkrótce również zrezygnował z przewodniczenia w Ścisłej Radzie Wojennej i wycofał się na kilka lat z życia politycznego.
Powrócił do niego w wyniku zamachu majowego w 1926 roku. 31 maja 1926 roku Zgromadzenie Narodowe wybrało go na urząd Prezydenta RP, jednak Piłsudski stanowiska nie przyjął, argumentują ten fakt małymi uprawnieniami prezydenta na mocy konstytucji marcowej. Od 2 października 1926 roku do 27 czerwca 1928 roku, a także od 25 sierpnia do 4 grudnia 1930 roku pełnił funkcję premiera RP. Aktywnie uczestniczył w polityce zagranicznej uważając, że Polska powinna prowadzić politykę równowagi wobec III Rzeszy Niemieckiej oraz Związku Radzieckiego. W 1932 roku Polska zawarła układ o nieagresji z ZSRR, zaś w 1934 roku podpisano polsko-niemiecką deklarację o nieagresji. Piłsudski był również zwolennikiem współpracy z Francją i Wielką Brytanią.
Józef Piłsudski zmarł 12 maja 1935 roku w Belwederze prawdopodobnie na raka wątroby. Pochowany został na Wawelu w krypcie św. Leonarda, a jego serce złożone zostało w grobie matki na wileńskiej Rossie.
Piłsudski odznaczony został między innymi: Orderem Orła Białego, Virtuti Militari klasy I, II i V, Polonia Restituta klasy I, Krzyżem Niepodległości z mieczami i czterokrotnie Krzyżem Walecznych, Złotym Krzyżem Zasługi czy Krzyżem Wielkim Orderu Legii Honorowej.
Zdjęcia:
Józef Piłsudski rozmawia z generałem Edwardem Śmigłym-Rydzem, źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, data wydarzenia: 1920 rok, sygnatura: 1-H-389;
Marszałek Józef Piłsudski (3. z lewej) w otoczeniu oficerów na moście Poniatowskiego udaje się na spotkanie z prezydentem Stanisławem Wojciechowskim. Widoczni od lewej: podpułkownik Kazimierz Stamirowski, porucznik Marian Żebrowski, generał Gustaw Dreszer-Orlicz, major Tadeusz Jaroszewicz oraz porucznik Michał Galiński, źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, Autor: Fuks Marian, sygnatura: 22-243;
Naczelnik Państwa Józef Piłsudski podczas rozmowy z nowo wybranym prezydentem Gabrielem Narutowiczem w Belwederze, Data wydarzenia: 10 grudnia 1922 roku, Sygnatura: 22-242, źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, domena publiczna.