12 lutego 1920 roku w Bytomiu rozpoczął działalność Polski Komisariat Plebiscytowy, którego siedziba znajdowała się w nieistniejącym już hotelu „Lomnitz” przy ul. Gleiwitzerstrasse 10. Osiem dni później, 20 lutego decyzją Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego, Polskim Komisarzem Plebiscytowym został mianowany Wojciech Korfanty.
Głównym zadaniem Komisariatu było zorganizowanie głosowania oraz akcja propagandowa, w trakcie której prowadzono zbiórki pieniężne, organizowano wiece i komitety pomocy oraz drukowano tysiące broszurek, plakatów, wizytówek, znaczków i ulotek, aby przekonać mieszkańców Górnego Śląska do głosowania za przynależnością do Polski. Kręcono nawet filmy propagandowe oraz wydawano płyty z pieśniami patriotycznymi, jak również odnoszono się także do kwestii regionalnych, socjalnych, religijnych i historycznych.
Przygotowania do plebiscytu trwały ponad rok, a stosunki polsko – niemieckie w tym czasie uległy dalszemu zaostrzeniu. Dochodziło do walk ulicznych, ataków na polskie redakcje gazet, a kulminacyjnym momentem okazał się 17 sierpnia 1920, kiedy rozeszła się na Śląsku fałszywa wiadomość o upadku Warszawy, rzekomo zdobytej przez wojska bolszewickie. W Katowicach doszło między innymi do polsko – niemieckich walk ulicznych, zaatakowano katowicką siedzibę Komitetu Plebiscytowego oraz doszło do zamordowania polskiego działacza – lekarza dr. Andrzeja Mielęckiego. Wydarzenia te skłoniły wówczas Wojciecha Korfantego do ogłoszenia z 19 na 20 sierpnia decyzji o wybuchu II powstania, które zakończyło się 25 sierpnia 1920 roku. Atmosfera wzajemnej wrogości utrzymywała się aż do czasu plebiscytu, który odbył się 20 marca 1921 roku.
Zdjęcia:
Nr 1: Hotel Lomnitz przy ul. Gleiwitzerstrasse 10, Gmach Konsulatu Generalnego w Bytomiu – dawniejszy Hotel Lomnitz, źródło: Śląska Biblioteka Cyfrowa, data wydania: 1930 rok, sygnatura: R 828 IV/3, domena publiczna
Nr 2: Wojciech Korfanty, poseł. Fotografia portretowa, źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, Sygnatura: 1-A-560-1;
Nr 3: Polski Komisariat Plebiscytowy w Hotelu Lomnitz w Bytomiu, źródło: Śląska Biblioteka Cyfrowa, sygnatura: sygn. 031_001_032, domena publiczna.
Nr 4 i 5: Tablice upamiętniające nieistniejący Hotel Lomnitz oraz Wojciecha Korfantego na budynku przy ul. Gliwickiej w Bytomiu, fot. Tomasz Sanecki.