Przemysłowa historia Chorzowa nierozerwalnie związana jest z hutnictwem. O życiu miasta decydowały dwie huty: Bismarckhütte, czyli późniejsza Huta Batory oraz jedna z najstarszych polskich hut żelaza – Huta Królewska, późniejsza Huta Kościuszko.
Początki Königshütte, czyli Huty Królewskiej sięgają końca XVIII wieku, gdy zezwolenie na jej powstanie wydał Urząd Górniczy w Tarnowskich Górach w 1797 roku. Inicjatorem powstania huty był hrabia Friedrich Wilhelm von Reden, a prace nad jej budową nadzorował John Baildon. Hutę Królewską budowano od 1798 roku do 1802 roku, kiedy rozpoczęto w niej produkcję. W kolejnych latach hutę unowocześniano i rozbudowywano, m.in. od 1843 roku uruchomiono w hucie piece pudlarskie, walcownię, młotownię, walcownię szyn kolejowych i stalownię bessemerowską.
Donnersmarckowie właścicielami Huty Królewskiej
W 1870 roku Hutę Królewską przejął hrabia Hugo Henckel von Donnersmarck i połączył z siemianowicką Laurahütte. Rok później, w 1871 roku powołana została spółka akcyjna Zjednoczone Huty Królewska i Laura, co zapoczątkowało modernizację i dalszą rozbudowę zakładu. Wraz z rozbudową huty, dynamicznie rozwijała się także osada przemysłowa, która na mocy aktu erekcyjnego króla pruskiego Wilhelma otrzymała prawa miejskie. Miasto, do którego włączono okoliczne miejscowości stale się rozrastało, a dzięki rozwojowi kolejnictwa i połączeniu z innymi miastami oraz rozbudowie Huty Królewskiej i rozpoczęciu od 1873 roku budowy kolejnej huty – Bismarckhütte, miasto stało się jednym z najważniejszych ośrodków przemysłowych na Górnym Śląsku.
W granicach II Rzeczypospolitej
W 1922 roku Köningshutte w wyniku podziału Górnego Śląska między Polskę i Niemcy znalazła się w granicach państwa polskiego, a miastu nadano nazwę Królewska Huta. W 1926 roku huta weszła w skład koncernu Górnośląskie Zjednoczone Huty Królewska i Laura SA Górniczo-Hutnicza, dzięki czemu stała się jedną z najnowocześniejszych i największych hut w granicach II Rzeczypospolitej. Ciekawostką jest, że w 1934 roku doszło połączenia Królewskiej Huty i Chorzowa – wówczas gminą wiejską powiatu katowickiego i Nowymi Hajdukami, a nowe miasto po połączeniu otrzymało nazwę Chorzów, zaś rok później, w 1935 roku zmieniono nazwę Huty Królewskiej na Hutę Piłsudski.
W czasach PRL-u i transformacji gospodarczej
Po II wojnie światowej bardzo szybko wznowiono pracę w hucie – 18 lutego 1945 roku. Wówczas również zmieniono jej nazwę na Huta Kościuszko, która stała się jednym z najważniejszych zakładów przemysłowych na Śląsku dzięki zmodernizowanej linii produkcyjnej, a także uruchomieniu dwóch kolejnych wielkich pieców. Kolejne zmiany modernizacyjne Huta Kościuszko przeżywała w epoce Gierka, w latach siedemdziesiątych XX wieku – zmodernizowano wówczas walcownię oraz piece martenowskie.
W okresie transformacji gospodarczej do lat dziewięćdziesiątych XX wieku zlikwidowano w hucie spiekalnię rur, trzy wielkie piece, stalownię górną oraz baterię koksowniczą nr 1. W 1998 roku Huta Kościuszko została przekształcona w Spółkę Akcyjną, a w 2010 podjęto decyzję o jej prywatyzacji. Dwa lata później, w 2012 roku ogłoszono upadłość Huty Kościuszko, na terenie której działa nadal przemysł metalurgiczny oraz takie przedsiębiorstwa jak” Arcelor Mittal Poland S.A. Oddział Huta Królewska czy Alstom Polska SA. Z kolei w budynku byłej elektrowni funkcjonuje Muzeum Hutnictwa.
Zdjęcia:
Zdjęcie nr 1 – Królewska Huta, fotografia autorstwa: Poddębski Henryk (1890-1945), przed 1934 rokiem, Sygnatura: F.62515/II, Źródło: Biblioteka Narodowa, domena publiczna;
Zdjęcie nr 2 – Królewska Huta, ilustracja współautor: Siermontowski Aleksander (1889-1942), przed 1942 rokiem, Sygnatura: DŻS XII/8b/p2/55, Źródło: Biblioteka Narodowa, domena publiczna;
Zdjęcie nr 3 – Królewska Huta, ilustracja szkolna, grafika i rysunek z 1929 roku, Współautor korporatywny: Photo-Plat (Warszawa). DBN. Fotografie, Sygnatura: DŻS XVIIA 1b, Źródło: Biblioteka Narodowa, domena publiczna;
Zdjęcie nr 4 – Górny Śląsk, Królewska Huta, pocztówka przed 1943 rokiem, Współautor: Plater-Zyberk Stefan (1891-1943), Ilustracje, Adres wydawniczy: Warszawa: Nakł. „Photo-Plat”, przed 1943, Sygnatura: DŻS XII/8b/p2/55, Źródło: Biblioteka Narodowa, domena publiczna;
Zdjęcie nr 5 – Huta Królewska, ratusz znajdujący się na przeciwko Huty Królewskiej, fotografia z okresu 1929-1934, Sygnatura: F.62920/II, Źródło: Biblioteka Narodowa, domena publiczna;
Zdjęcie nr 6 – Królewska Huta, ogólny widok, pocztówka z okresu 1928-1939, Adres wydawniczy: Kraków: Wyd. Sal. Mal. Zagr., [1928-1939], Sygnatura: DŻS XII 8b/p.2/55, Źródło: Biblioteka Narodowa, domena publiczna;
Zdjęcie nr 7 – Królewska Huta. Ulica Bytomska, data wydarzenia: 1918 – 1939, Sygnatura: 1-U-3145, źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, domena publiczna;
Zdjęcie nr 8 – Królewska Huta – fragment miasta, Autor: Poddębski Henryk, Zespół: Archiwum fotograficzne Henryka Poddębskiego, Sygnatura: 131-1188, źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, domena publiczna.