Ta bitwa mogła przesądzić o powstaniu Chmielnickiego

Powstanie Chmielnickiego, które rozpoczęło się w 1648 roku wstrząsnęło Rzeczpospolitą Obojga Narodów, która pogrążyła się w wojnie domowej. Doprowadziła ona spustoszenia ogromnych obszarów Rzeczypospolitej, a także ogromne straty w ludności. Katastrofalna sytuacji Polski, do której przyczyniły się klęski wojsk polskich mogła się zmienić w 1651 roku.

368 lat temu, 28 czerwca 1651 roku rozpoczęła się bitwa pod Beresteczkiem, która zakończyła się 10 lipca wielkim zwycięstwem wojsk polskich. Podczas bitwy geniuszem wojennym wykazał się książę Jeremi Wiśniowiecki. Mimo że to Mikołaj Potocki sprawował Naczelne Dowództwo, to o wszystkim decydował Jeremi, a jego decyzje w każdej sytuacji przeważały, a ich słuszność potwierdziły się w bitwie, zakończonej wielkim sukcesem wojsk polskich.

Jedno z najwspanialszych zwycięstw wojsk polskich w dziejach naszego kraju zostało przysłonione jedną z najbrutalniejszych rzezi na Kozakach i ludności cywilnej, wśród której nie brakowało niewinnych kobiet i dzieci. Jak pisze Romuald Romański:

„Parafrazując znanego napoleońskiego ministra Taleyranda, można by rzec, że masowy mord popełniony w obozie kozackim, to coś więcej niż zbrodnia, to kardynalny błąd, za który Rzeczpospolita miała wkrótce drogo zapłacić. Taki był bowiem rezultat owej masowej rzezi, do jakiej doszło po bitwie w taborze kozackim, gdzie zdaniem historyków zginęło około trzydziestu tysięcy ludzi, w tym kobiety i dzieci…”

Dokonanie takiej rzezi na niewinnej ludności, choć już samo morderstwo wziętych do niewoli żołnierzy należy uznać ze zbrodnie, musiało wywołać wśród Kozaków nienawiść i chęć odwetu na Lachach. Po wielkim zwycięstwie wojsk polskich pod Beresteczkiem, pozycja Bohdana Chmielnickiego wśród Kozaków wyraźnie słabła, a mimo to Polacy nie potrafii wykorzystać zwycięstwa, które mogło przyczynić się do upadku powstania, a tym samym zapobiec podziałowi Ukrainy między Polskę a Rosję.

Zdjęcie: Bitwa pod Beresteczkiem, Władysław Witkowski/Mathiasrex za Wikimedia Commons.