Desant na Okinawę w 1945 roku - kluczowa bitwa

Zdobycie Okinawy leżącej 550 km od Japonii miało nie tylko ważne znaczenie militarne, ale dawało wojskom amerykańskim dogodną podstawę wyjściową do inwazji na centralną Japonię. Także amerykańskie bombowce operujące w obszarze powietrznych Japonii uzyskały skuteczną osłonę myśliwską z lotnisk Okinawy. Warto zauważyć, że zaplanowanie, rozpoczęcie i wykonanie operacji okinawskiej zostało zorganizowane we współdziałaniu z wojskami radzieckimi, które w 16 dni po rozpoczęciu przez amerykanów desantu na Okinawę przystąpiły do realizacji operacji berlińskiej. Tym samym zarówno w Europie, jak i Pacyfiku wojna zbliżała się ku końcowi. Zdecydowany jednak opór Japończyków spowodował jej przedłużenie do sierpnia 1945 roku. Wówczas dopiero zrzucenie bomb atomowych na Hiroszimę i Nagasaki przesądziło o losach Cesarstwa Japońskiego.

Okinawa to główna wyspa w archipelagu Riukiu, położona na południowy-zachód od Wysp Japońskich. Jej powierzchnia wynosi 1295 km2. Ze względu na swe centralne usytuowanie wobec Wysp Japońskich, Chin, Filipin i Wietnamu, Okinawa miała ważne znaczenie strategiczne podczas II wojny światowej. Archipelag Riukiu (w skład którego wchodzi Okinawa) rozpościera się na ogromnym 1463 kilometrowym łuku między wyspami Kiusiu, Tajwanem, tworząc granice między Morzem Wschodniochińskim i Pacyfikiem. Okinawa leży ponadto na skrzyżowaniu ważnych szlaków morskich prowadzący ze Stanów Zjednoczonych do Chin i z Japonii do Indochin.

Operacja zaczepna w rejonie Okinawy trwająca od 1 kwietnia do 22 czerwca 1945 roku była ostatnim w latach II wojny światowej największym i najpoważniejszym przedsięwzięciem morsko-lądowo-powietrznym na Pacyfiku. Była to zarazem demonstracja potęgi militarnej Stanów Zjednoczonych, które po raz kolejny udowodniły, że są w stanie pokonać każdego wroga, walcząc zarówno w Europie, jak i na Pacyfiku.

Operacja okinawska była również pod względem udziału i zaangażowania okrętów wojennych największym desantem II wojny światowej. Wzięło w niej udział 18 okrętów liniowych, 40 lotniskowców, 32 krążowniki, 200 niszczycieli. Dla porównania warto przytoczyć tutaj liczbę jednostek morskich, które wzięły udział w Operacji Overlord – lądowaniu w Normandii w 1944 roku. Wówczas zaangażowano następujące siły: 6 okrętów liniowych, 2 monitory, 22 krążowniki i 93 niszczyciele. Jednocześnie desant na Okinawę był najdłuższą, bo trwającą 82 dni bitwą. Poległo w niej 131 303 żołnierzy japońskich, a 10 755 dostało się do niewoli amerykańskiej. Łącznie wojska japońskie utraciły 142 258 żołnierzy i 16 okrętów wojennych. Długotrwała operacja i wyniszczające walki w rejonie wyspy przyczyniły się do wyniszczenia lotnictwa japońskiego i resztek sił morskich. W bitwie zginęło również ok. 42 tysięcy cywilów.

Straty Amerykanów również były poważne. W trakcie zdobywania wyspy wyniosły one odpowiednio: 7 374 poległych, 31 807 rannych i 239 zaginionych. Doliczając do tego 26 211 ofiar na zapleczu linii frontu, w sumie daje to liczbę 65 631 żołnierzy. Marynarka Stanów Zjednoczonych utraciła również 36 zatopionych okrętów i 368 uszkodzonych. Wśród tych ostatnich znajdowało się: 10 pancerników, 13 lotniskowców, 5 krążowników, 67 niszczycieli i 283 mniejsze jednostki. Japończycy zestrzelili również 763 samoloty amerykańskie. Mimo tak wysokiej ceny zwycięstwa, poważnych strat materialnych – w żadnej z poprzednich operacji marynarka wojenna USA nie poniosła tak ciężkich strat, jak w rejonie Okinawy.

Po opanowaniu wyspy wojna potoczyła się zgoła odmiennym torem. Zrzucone w sierpniu 1945 roku bomby atomowe na Hiroszimę i Nagasaki, zwycięski pochód Armii Czerwonej w Mandżurii, skłoniły Japonię 15 sierpnia 1945 roku do podjęcia gotowości podpisania kapitulacji. Ostatecznie akt bezwarunkowej kapitulacji podpisano 2 września 1945 roku na pokładzie pancernika USS „Missouri”. Data ta kończy kres Cesarstwa Japonii oraz rozpoczyna kilkuletni okres okupacji jej terytorium przez wojska amerykańskie.

Artykuł przygotowany w oparciu o następujące opracowania:

Czubiński Antoni , Historia Powszechna XX wieku, Poznań 2003;

Czubiński Antoni, Druga wojna światowa 1939 – 1945, t. I-II, Poznań 1999;

Wolny Antoni, Okinawa 1945, wyd. 2, Warszawa 2004.

Fot. Desant na Okinawę w 1945 roku – źródło Wikimedia