Krwawe dożynki 1943 – recenzja książki

Podczas akcji „Dożynki” 3 i 4 listopada 1943 roku zamordowano ponad 42 tysiące Żydów. O przebiegu tej największej jednorazowej egzekucji przeprowadzonej podczas II wojny światowej, która objęła teren dystryktu lubelskiego znajdującego się wówczas w Generalnym Gubernatorstwie i dotyczyła osadzonych w obozach w Majdanku, Poniatowej i w Trawnikach, wiemy dzięki świadkom tego wydarzenia. Wśród nich były m.in. Ludwika Fiszer i Estera Rubinsztejn, których dokładną relację z przeprowadzonej egzekucji, ucieczkę i walkę o przetrwanie przedstawił autor książki. To nie jedyne wspomnienia i relacje świadków tamtych tragicznych wydarzeń, którymi dowodził niemiecki zbrodniarz wojenny Jakob Sporrenberg. Za popełnione zbrodnie został stracony 6 grudnia 1952 roku w Warszawie.

Deportacja polskich Żydów z Siedlec do Treblinki w 1942 roku w czasie okupacji niemieckiej. Teka edukacyjna "Zagłada Żydów Polskich w czasie II wojny światowej". Zbiory ŻIH, źródło: "Zagłada Żydów Polskich w czasie II wojny światowej" - Karty, strona 32, data publikacja - 1942 rok, domena publiczna

W przedstawionych wspomnieniach nie tylko dowiadujemy się o przebiegu akcji „Erntefest”, warunkach panujących w obozach w Majdanku, Trawnikach i Poniatowej na Lubelszczyźnie, ale również o zbrodniach popełnianych przez Niemców w tych obozach, biciu, maltretowaniu więźniów, praktykach homoseksualnych oraz wszechobecnej pogardzie dla człowieka. W publikacji poznajemy również nazwiska największych niemieckich zbrodniarzy wojennych, odpowiedzialnych za masowe zbrodnie, którzy zostali 24 listopada 1947 roku postawieni przed Najwyższym Trybunałem Narodowym w Krakowie, gdzie stanęło 40 członków załogi niemieckiego obozu Auschwitz. W tym największym w Polsce procesie niemieckich zbrodniarzy zapadło 21 wyroków śmierci.

Państwowe Muzeum na Majdanku, Fragment ogrodzenia terenu obozu. W oddali wieża strażnicza, źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, Autor: Rutowska Grażyna, syngatura:  40-9-210-16, domena publiczna

Oddając głos osobom, które ocalały z Holocaustu autor relacjonuje przebieg wydarzeń, a także ukazuje czytelnikowi w jaki sposób niemiecka machina zniszczenia doprowadziła do wymordowania ponad 42 tysięcy niewinnych Żydów w imię nazistowskiej ideologii. Przytaczając wyciągnięte z archiwów relacje, wspomnienia i dokumenty pokazuje jak doszło do akcji „Erntefest” oraz w jaki sposób przebiegała.

Dzięki tym opisom poznajemy strażników, strażniczki, metody i opisy egzekucji, ale także walkę o przetrwanie tych więźniów, którym udało się przeżyć. Najcenniejsze są jednak relacje z rozpraw sądowych, w których ukazani są świadkowie oraz zbrodniarze, którzy za wszelką cenę próbowali uniknąć odpowiedzialności, a wręcz zrzucić ją na innych. Wydobycie na światło dzienne mało znanych dokumentów, w tym zeznań świadków i zbrodniarzy, jak: szefa krematorium Ericha Muhsfeldta na temat byłego obozu koncentracyjnego w Majdanku, ukazują jak realizowana była machina śmierci. Dzięki zachowanym zeznaniom poznajemy także zbrodniarzy wojennych z innych obozów jak: Rudolfa Hössa – komendanta KL Auschwitz – Birkenau, pozostałych członków tego obozu – Maksymiliana Grabnera, szefa Gestapo w KL Auschwitz – Birkenau, Hansa Aumeiera – zastępcę komendanta KL Auschwitz – Birkenau, Otto Molla – szefa krematoriów KL Auschwitz – Birkenau czy Franzla Hösslera – Schutzhaftlagerführer (szef więźniarskiej części obozu) w KL Auschwitz – Birkenau, Mitelbau-Dora i Bergen – Belsen oraz Ernsta Kaltenbrunnera – szefa Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy.

Publikacja Mariusza Nowika, który nie tylko opisał, ale ze szczegółami dzięki relacjom świadków odtworzył wydarzenia pod kryptonimem Aktion Erntefest, wydobyła na światło dzienne jedną z największych zbrodni niemieckich na ziemiach polskich. Archiwa, w których znajdują się notowane skrupulatnie ludzkie tragedie oddają przerażający obraz niemieckiej zbrodni, która pochłonęła ponad 42 tysięcy niewinnych osób. Książka wstrząsająca, którą warto przeczytać, aby mieć świadomość do czego jest zdolny człowiek w imię zbrodniczej ideologii.

Mariusz Nowik – na co dzień dziennikarz. W wolnych chwilach pisarz. Historyk z wykształcenia. Wielbiciel dobrych reportaży. Autor książek o II wojnie światowej, m.in. „Palmiry – zabić wszystkich Polaków”.

Autor: Mariusz Nowik;
Tytuł: „Krwawe dożynki 1943”;
Wydawca: Wydawnictwo Prószyński i S-ka;
Miejsce i rok wydania: Warszawa 2023;
Liczba stron: 316;
Cena: 52 zł;
Książkę można zakupić w Wydawnictwie Prószyński i S-ka