Konflikt polsko-turecki w latach 1633 -1634

Początek rządów Władysława IV Wazy w Rzeczypospolitej Obojga Narodów nie należał do łatwych. W 1633 roku na dworze sułtana Murada IV ważyły się losy wojny z Polską. Stronnictwo wojenne na czele z bejlerbejem Sylistrą Mehmedem Abazą dążyło do zaatakowania ziem polskich. Na korzyść naszego kraju przemawiało jednak rozluźnienie więzi, jakie łączyły Chanat Krymski z Imperium Osmańskim. Chan w porozumieniu z Rzeczpospolitą najechał na ziemie państwa moskiewskiego, co w trakcie trwającej wówczas wojny polsko-moskiewskiej działało na korzyść Rzeczpospolitej. Chan Krymski nie miał jednak wprawdzie władzy nad wszystkimi ordami. Część z nich, jak orda nogajska na czele której stał Kantymir zostały pozyskane dla planów Sylistrii Abazy i w 1633 roku najechały ziemi polskie.

Orda nogajska została jednak rozbita przez wojska hetmana Stanisława Koniecpolskiego na terenie Mołdawii pod Sasowym Rogiem. Jednak jesienią Abazy zdecydował się na czele ochotników z Bałkanów, oddziałów wołoskich, mołdawskich oraz ordy nogajskiej na ponowny atak na Rzeczpospolitą. Wojska liczące ok. 24 tysięcy żołnierzy starły się z armią Koniecpolskiego, liczącą ok. 10 tysięcy dobrze wyszkolonych i zdyscyplinowanych żołnierzy pod Kamieńcem Podolskim. Polacy najpierw odparli szturm armii tureckiej, a następnie umocnił twierdzę, nie dopuszczając do jej zdobycia. Bitwa została nierozstrzygnięta, jednak Abazy ogłosił swe zwycięstwo, nie osiągając swoich celów.

W 1634 roku wojna z Turcją wisiała na włosku. Świadczyć o tym miało wrogie przyjęcie posła królewskiego. Wojska polskie walczące w kampanii smoleńskiej zostały przegrupowane i skierowane na południe. Władysław IV również kierował się na południe, obawiając się nowego konfliktu, jednak we Lwowie dowiedział się, że hetman Koniecpolski we wrześniu 1634 roku zawarł z Szahib agą pokój hetmański – porozumienie prowizoryczne, które było powtórzeniem wcześniejszych układów pokojowych pomiędzy Polską a Turcją. Układ został potwierdzony, a stary traktat pokojowy odnowiony, tym samym konflikt na południu z Imperium Osmańskim został zażegnany.

Dla Władysława IV była to komfortowa sytuacja. Zakończenie konfliktu z Rosją i Turcją pozwoliło mu aktywnie wkroczyć na sferę działań antyszwedzkich, których celem było odzyskanie tronu szwedzkiego, bądź uzyskanie w zamian nowych nabytków terytorialnych w ramach rekompensaty.

Artykuł przygotowany w oparciu o następujące opracowania:

Markiewicz Mariusz, Historia Polski 1492-1795 wyd. 2, Kraków 2002;

Reychman Jan, Historia Turcji, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk 1973;

Wisner Henryk, Władysław IV Waza, Wrocław 1995.

Fot. Król Polski Władysław IV Waza, autor obrazu Peter Raul Rubens, obecnie w zborach Zamku Królewskiego na Wawelu w Krakowie, za Wikimedia Commons.