Historia pałacu Tiele-Wincklerów w Bytomiu-Miechowicach

Obecnie zachowanie ruiny miechowickiego pałacu przy ul. Dzierżonia to pozostałości po posiadłości rodu Tiele-Wicklerów, którzy w drugiej połowie XIX wieku przebudowali obiekt na XVI-wieczny, angielski styl Tudorów. Historia pałacu sięga jednak początku XIX wieku, a dokładnie 1812 roku kiedy wieś Miechowice kupił Ignacy Domes. Nowy właściciel zdecydował się w obecnym miejscu wybudować w latach 1812 – 1817 klasycystyczny pałac, który po przebudowie stał się środkową częścią neogotyckiego pałacu, zwanego potocznie – z racji swojego wyglądu – zamkiem.

Kolejna przebudowa pałacu rozpoczęła się w 1850 roku i prawdopodobnie związana była z silnym huraganem, który w 1844 roku nawiedził Miechowice i poważnie uszkodził budowlę. Autorem wstępnego projektu przebudowy był znany w Niemczech architekt Richard Lucae, jednak ostatecznie modernizację obiektu prowadzono według pomysłu Maurycego Augusta Nottebohma. Przebudowa trwała blisko dziewięć lat od 1850 do 1859 roku. Wówczas dobudowano dwa skrzydła – w zachodnim mieściła się sala obrazów i kwiatowa, zaś przy wschodnim skrzydle znajdowała się najwyższa z wież „Jaskółcza”, mająca wysokość 110 stóp (ponad 33 metry). Dwie pozostałe wieże nosiły nazwę „Prochowej” i „Wodnej”. W tej ostatniej mieścił się zbiornik wody dostarczanej pompami z podziemi kopalni „Maria”.

Pałac w posiadaniu rodziny Tiele-Wincklerów pozostał aż do 1925 roku kiedy odsprzedali go spółce akcyjnej Preussengrube AG. Przebudowany przez Franciszka Wincklera i Huberta von Tiele-Wincklera pałac przetrwał do 27 stycznia 1945 roku. Wkroczenie Armii Czerwonej do Miechowic w styczniu 1945 roku miało tragiczne skutki. Pałac został nie tylko splądrowany, ale również podpalony przez żołnierzy. Wypalone doszczętnie mury zamku zostały na przełomie 1954 i 1955 roku wysadzone przez saperów z Ludowego Wojska Polskiego.

Po neogotyckim pałacu pozostały do dziś jedynie fragmenty oficyny, które obecnie są odbudowywane dzięki pozyskanym środkom z Obszaru Strategicznej Interwencji. Pałac jest jednym z najważniejszych obiektów kulturalnych i turystycznych nie tylko w Miechowicach, ale również w Bytomiu. Obiekt dzięki wpisaniu na listę projektów „Gminnego Programu Rewitalizacji Bytom 2020+” doczekał się możliwości przywrócenia dawnej świetności, a tym samym odzyskania pierwotnych funkcji ośrodka kulturalnego.

Warto również dodać, że zespół pałacowo-parkowy Tiele-Wincklerów został 30 czerwca 1995 roku wpisany do rejestru zabytków województwa śląskiego. W skład zespołu pałacowo-parkowego oprócz oficyny pałacu i pozostałości pałacu Tiele-Wincklerów wchodzą również: park i zespół dendrologiczny.

Materiały przygotowano w oparciu o następujące opracowania źródłowe i publikacje:
1. Decyzja w sprawie wpisania dobra kultury do rejestru zabytków „A” – Zespół pałacowo – parkowy Tiele-Wincklerów w Bytomiu – Miechowicach /decyzja A/1612/95 z dnia 30 czerwca 1995 roku/;
2. Arkadiusz Kuzio-Podrucki, „Tiele-Wincklerowie. Arystokracja węgla i stali”, Bytom 2006;
3. Leonard Kłos, Edward Wieczorek, „Miechowice. Rowerem przez dzieje”, Bytom 2005;
4. Edward Wieczorek, „Bytom i okolice. Przewodnik turystyczny”, Bytom 2009;
5. Arkadiusz Kuzio-Podrucki, Przemysław Nadolski, Dariusz Woźnicki, „Herbarz bytomski”, Bytom 2003.

Rozpoczęła się rewitalizacja pałacu Tiele-Wincklerów w Miechowicach - fot. Tomasz Sanecki, Arkadiusz Janocha i Czesław Czerwiński