HISTORIA - KARTKA Z KALENDARZA - 5 CZERWCA

5 czerwca 1944 roku zmarł Józef Beck, pułkownik, jeden z najbliższych współpracowników marszałka Józefa Piłsudskiego, minister spraw zagranicznych, który kategorycznie odrzucał możliwość ustępstw na rzecz III Rzeszy Niemieckiej.

Józef Beck był członkiem Legionów Polskich, współpracował z Polską Organizacją Wojskową, od listopada 1918 roku był w Wojsku Polskim, uczestnicząc w walkach z Ukraińcami. W 1925 roku ukończył Wyższą Szkołę Wojenną, zaś po zamachu majowym w 1926 roku poparł marszałka Józefa Piłsudskiego.

W kolejnych latach zajmował coraz wyższe stanowiska w państwie. Był szefem Gabinetu Ministra Spraw Wojskowych Józefa Piłsudskiego, wicepremierem w rządzie Piłsudskiego, wiceministrem spraw zagranicznych i wreszcie od listopada 1932 roku do września 1939 roku ministrem spraw zagranicznych. Z biegiem lat Józef Beck zyskał ogromny wpływ na polską politykę zagraniczną, był jednym z najważniejszych polityków w kraju.

W 1934 roku podpisał polsko-niemiecką deklarację o niestosowaniu przemocy, uważał jednak, że Polska powinna zachować równowagę między III Rzeszą Niemiecką i Związkiem Radzieckim. W 1939 roku prowadził aktywną politykę wobec Niemiec. 5 stycznia 1939 roku Józef Beck spotkał się w Berchtesgaden z Adolfem Hitlerem, zaś 6 stycznia z ministrem von Ribbentropem, w trakcie której Niemcy przedstawili żądania wobec Polski - przyłączenie Gdańska oraz linię kolejową i autostradę przez tzw. „polski korytarz”. Kiedy wobec sprzeciwu Polski i nieugiętej polityki Becka wobec Niemiec, 28 kwietnia 1939 roku Adolf Hitler wypowiedział niemiecko-polską deklarację o niestosowaniu przemocy, już 5 maja podczas wystąpienia w Sejmie minister Józef Beck wygłosił słynne słowa: „My w Polsce nie znamy pojęcia pokoju za wszelką cenę”.

W kolejnych miesiącach sytuacja stale się pogarszała, a podpisany niemiecko-sowiecki pakt z 23 sierpnia 1939 roku przypieczętował los II Rzeczypospolitej Polskiej. Ponad tydzień później, 1 września 1939 roku hitlerowskie Niemcy zaatakowały Polskę.

Po agresji Niemiec na Polskę w 1939 roku przedostał się do Rumunii z 17 na 18 września, gdzie został internowany. Nie został wydany przez władze rumuńskie Niemcom, próbował również ucieczki w październiku 1940 roku, która zakończyła się niepowodzeniem.

Do końca życia pozostał internowany w Rumunii. Zmarł we wsi Stanesti-Chirulesti położonej niedaleko Bukaresztu na gruźlicę 5 czerwca 1944 roku. W 1991 roku władze polskiej sprowadziły jego prochy do Polski, które złożone zostały na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.

Zdjęcie: Minister Józef Beck podczas rozmowy z ambasadorem Edwardem Raczyńskim, źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, data wydarzenia: 2 -4 kwietnia 1939 roku, sygnatura: 1-D-1838-3.