HISTORIA - KARTKA Z KALENDARZA - 24 LISTOPADA

24 listopada 1944 roku Stanisław Mikołajczyk ustąpił z funkcji premiera rządu RP na uchodźstwie.

Stanisław Mikołajczyk był uczestnikiem powstania wielkopolskiego 1918-1919, brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 roku, zaś po wojnie zaangażował się politycznie w działalność Polskiego Stronnictwa Ludowego "Piast", był posłem na Sejm w latach 1930-1935.

Mikołajczyk wziął udział w walkach w wojnie obronnej Polski w 1939 roku, zaś po klęsce II RP udał się na emigrację do Francji, a potem do Wielkiej Brytanii. Tam również czynnie uczestniczył w życiu politycznym rządu emigracyjnego. W czasie wojny na emigracji w 1940 roku zastąpił Ignacego Paderewskiego na stanowisku przewodniczącego Rady Narodowej, a następnie objął tekę wicepremiera w rządzie gen. Władysława Sikorskiego, a po jego śmierci w lipcu 1943 roku został premierem rządu polskiego na uchodźstwie. 

Premier Mikołajczyk bezskutecznie próbował porozumieć się z rządem Związku Radzieckiego w sprawie wschodniej granicy Rzeczypospolitej. Mikołajczyk nieustannie był naciskany przez premiera Wielkiej Brytanii Winstona Churchilla do przyjęcia warunków proponowanych przez Sowietów. Kiedy dowiedział się podczas wizyty na konferencji w Moskwie w październiku 1944 roku od ministra spraw zagranicznych ZSRR Wiaczesława Mołotowa, że decyzje dotyczące granicy Polski zapadły już w Teheranie, zdecydował się 24 listopada 1944 roku na dymisję.

Do Moskwy Mikołajczyk powrócił, aby uczestniczyć w rozmowach na temat utworzenia Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej. Po powrocie do kraju przyjął tekę wicepremiera i ministra rolnictwa w TRJN, jednak w 1947 roku zdając sobie sprawę, że władze komunistyczne uniemożliwiają jemu i PSL-owi działalność, ostrzeżony, że zostanie pozbawiony immunitetu i aresztowany, 20 października 1947 uciekł z kraju.

Na emigracji Mikołajczyk pozostał do końca życia, najpierw w Wielkiej Brytanii, zaś później wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie zmarł 13 grudnia 1966 roku w Waszyngtonie.

Zdjęcie: Mikołajczyk Stanisław - premier RP, źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, sygnatura: 18-66-4, autor: Datka Czesław.