HISTORIA - KARTKA Z KALENDARZA - 2 LIPCA

2 lipca 1644 roku doszło do bitwy pod Marston Moor, w której wojska parlamentu pokonały armię wierną królowi angielskiemu Karolowi I Stuartowi.

Karol I Stuart, który dążył do rządów absolutystycznych, po rozwiązaniu parlamentu w 1629 roku prowadził w Anglii rządy despotyczne opierając się na lordzie Straffordzie i Williamie Laudzie, arcybiskupie Canterbury. Szczególnie szykanom poddawano purytan, zaś w Szkocji sprzeciwiającej się polityce króla doszło do wybuchu powstania w 1638 roku. Król chcąc je stłumić zwołał parlament, aby uchwalić nowe podatki.

Parlament odrzucił żądania króla i został w 1640 roku po miesiącu obrad rozwiązany. Sytuacja w kraju zmusiła jednak Karola I Stuarta do zwołania ponownie parlamentu, który uchwalił tzw. Wielką Remonstrację – program reform przekazujących parlamentowi między innymi: kontrolę nad podatkami i finansami, znoszących sądy specjalne czy ograniczający uprawnienia biskupów. Parlament angielski doprowadził nie tylko do ograniczenia władzy królewskiej, ale również przyczynił się do pojmania lorda Strafforda, który został w 1641 roku ścięty.

Konflikt parlamentu z królem doprowadził wkrótce do próby zamachu ze strony Karola I, który dążył do aresztowania głównych opozycjonistów. Próba opanowania sytuacji w Anglii zakończyła się dla króla niepowodzeniem, co skutkowało ucieczką Karola I i wybuchem wojny domowej w Anglii.

Po stronie parlamentu wyróżniającą się postacią był Oliver Cromwell oraz sir Thomas Fairfax. Wojska parlamentu początkowo nie odnosiły sukcesu, jednak w bitwie pod Marston Moor 2 lipca 1644 – największej bitwie w całej wojnie domowej – armia rojalistów wierna Karolowi I poniosła klęskę, doprowadzając nie tylko do utraty północnej Anglii, ale również zapoczątkowała ona upadek Karola I Stuarta.

Ostatnia bitwa wojny domowej rozegrała się 14 czerwca 1645 roku pod Naseby i zakończyła bezsprzecznym zwycięstwem wojsk parlamentu. Karol I po klęsce uciekł do Szkocji, gdzie liczył na uzyskanie pomocy, został jednak wydany angielskiemu parlamentowi, co przypieczętowało jego upadek.

Król Anglii został uwięziony, a jego proces rozpoczęty 20 stycznia 1649 roku zakończył się 27 stycznia skazaniem go na karę śmierci. 30 stycznia 1649 roku Karol I Stuart został ścięty toporem.

Zdjęcie: Bitwa pod Marston Moor, autor: John Barker, za Wikimedia Commons, domena publiczna.