HISTORIA - KARTKA Z KALENDARZA - 19 MARCA

19 marca 1542 roku urodził się Jan Zamoyski – hetman wielki koronny, kanclerz wielki koronny, polski magnat, założyciel Zamościa.

Jan Zamoyski pełnił funkcję sekretarza ostatniego Jagiellona na tronie polskim – Zygmunta II Augusta, jednak jego pozycja w państwie znacząco wzrosła za panowania Stefana Batorego. Brał udział w wyprawie przeciwko Moskwie, zdobył Wieliż, oblegał Psków, a cała wyprawa Batorego i Zamoyskiego zakończyła się dla Polski zdobyciem Inflant.

Batory doceniał pomoc Jana Zamoyskiego, którego obdarowywał nowymi dobrami. Hetman potrafił je zagospodarować, budując między innymi jedno z najpiękniejszych miast w Polsce – Zamość. Po śmierci Stefana Batorego, jako przeciwnik Habsburgów stanął po stronie Zygmunta III Wazy w walce o tron polski. To dzięki zwycięstwu wojsk Jana Zamoyskiego pod Byczyną 24 stycznia 1588 i podpisaniu traktatu bytomsko-będzińskiego 9 marca 1589 roku, Waza zdobył polski tron.

Jan Zamoyski prowadził aktywną politykę zagraniczną, między innymi udało mu się wprowadzić na trony w Mołdawii i Wołoszczyźnie przychylnych Rzeczypospolitej władców - Jeremi Mohyła w Mołdawii, Symeon Mohyła w Wołoszczyźnie. Brał również udział w walkach przeciwko Turkom, między innymi pod Cecorą w 1595 roku udało mu się powstrzymać o wiele liczniejsze wojska osmańskie. Hetman Zamoyski zasłynął również w wojnie ze Szwecją, dowodząc wojskami w walkach o Inflanty.

Do dzisiaj jest jednak zapamiętany, jako jeden z największych wodzów w historii Rzeczypospolitej,  doskonały zarządca, budowniczy, a także mecenas sztuki i nauki. Jan Zamoyski zmarł 3 czerwca 1605 roku.

Zdjęcie: Obraz Jana Styki – Hetman Jan Zamoyski, za Wikimedia Commons, domena publiczna.