Zamek w Pieskowej Skale znajdujący się na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego to jeden z najpiękniejszych w Polsce przykładów architektury renesansowej. To właśnie w nim kręcono jeden z najpopularniejszych seriali w naszym kraju „Janosik”, ale również „Królowa Bona” oraz nagrywano sceny z historycznych filmów jak: „Ogniem i Mieczem”, „Pan Wołodyjowski” oraz „Potop”. Zamek w Pieskowej Skale to jeden z najczęściej odwiedzanych obiektów na Jurze Krakowsko – Częstochowskiej i z pewnością należy do największych atrakcji na Szlaku Orlich Gniazd.
Strzegł drogi z Krakowa na Śląsk – Zamek w Pieskowej Skale, fot. Tomasz Sanecki
Pierwsze wzmianki o zamku w Pieskowej Skale pochodzą z 1315 roku, a więc okresu kiedy Władysław Łokietek walczył o koronę polską, jednak już wcześniej na terenie wsi Sułoszowa, gdzie znajduje się zamek, za czasów księcia Henryka Brodatego istniały fortyfikacje, które miały strzec drogi doliną Prądnika z Krakowa na Śląsk. Za panowania Kazimierza Wielkiego powstała tutaj królewska strażnica, składająca się z dolnego i górnego zamku.
Po śmierci ostatniego Piasta na tronie polskim, nowy król Ludwik Węgierski w 1377 roku przekazał zamek Piotrowi Szafrańcowi, a darowiznę tę potwierdził również późniejszy król Władysław Jagiełło. W XV wieku zamek rozbudowano, zaś w XVI wieku dzięki wysokiemu posagowi, jaki wniosła córka Zygmunta I Starego – Regina po ślubie z Hieronimem Szafrańcem, sekretarzem króla, rozpoczęła się przebudowa rezydencji w Pieskowej Skale.
Renesansowa przebudowa zamku trwała zarówno za panowania Hieronika, jak i jego bratanka Stanisława Szafrańca. Okazała rezydencja z arkadowym dziedzieńcem i loggią oraz ogrody zamkowe są jednak zasługą wojewody sandomierskiego Stanisława Szafrańca. W 1608 roku zamek przeszedł na własność Macieja Łubnickiego, zaś w kolejnych latach rezydencja przechodziła w ręce kolejnych właścicieli jak: Zebrzydowskich, których przedstawiciel Michał Zebrzydowski wybudował nowe umocnienia, które jednak nie sprostały wojskom szwedzkim w 1655 roku.
Kolejnymi właścicielami zamku w Pieskowej Sale był ród Wielopolskich, którzy w XVIII wieku dokonali po pożarze w 1718 roku remontu i przebudowy rezydencji, w której gościł ostatni król Polski Stanisław August Poniatowski. Od 1842 roku zamek przeszedł w ręce Mieroszewskich. Za czasów ich panowania na zamku doszło do groźnego pożaru w 1850 roku, walk w czasie powstania styczniowego w 1863 roku, czego efektem była grabież i zniszczenia dokonane na zamku przez rosyjskich żołnierzy. Po powstaniu styczniowym zniszczony zamek przebudował Sobiesław Mieroszewski, nadając mu neogotycki kształt. Pod koniec XIX wieu Mieroszewscy zdecydowali się na sprzedaż zamku, a od 1903 do 1939 roku na zamku działał pensjonat.
Po II wojnie światowej, w 1950 roku zamek w Pieskowej Skale przejęło Ministerstwo Kultury i Sztuki. Na zamku przeprowadzono prace remontowe, konserwatorskie oraz badania architektoniczne, dzięki którym przywrócono zamkowi cechu architektury renesansowej, a w odrestaurowanym obiekcie w 1970 staraniem Państwowych Zbiorów Sztuki na Wawelu otwarto muzeum.
Dzisiaj zamek w Pieskowej Skale oraz znajdująca się tuż obok niego wapienna skała, wysoka na 25 metrów Maczuga Herkulesa są najbardziej rozpoznawalnymi miejscami na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego. Zamek wraz z jego ekspozycjami stałymi i czasowymi można zwiedzać – szczegóły dotyczące zwiedzania oraz ceny biletów dostępne są na stronie Zamek Pieskowa Skała