182 lata – tyle trwało rozbicie dzielnicowe, a okres od 1138 roku, dzielący śmierć księcia Bolesława Krzywoustego do 1320 roku, czyli koronacji Władysława Łokietka na króla Polski, to jeden z najbardziej burzliwych, ale również i najciekawszych okresów w historii Polski. Dzieje Piastów, którzy przez prawie dwieście lat wydzierali sobie władzę, poszczególne dzielnice, zawierali i zrywali sojusze oraz posługiwali się podstępem i zdradą przedstawił w swojej najnowszej publikacji „Piastowie. Przeklęty testament”, znany popularyzator historii Sławomir Leśniewski.
Autor rozpoczynając swoją publikację już na pierwszych stronach analizuje założenia testamentu Bolesława Krzywoustego, zwracając uwagę, że po podziale Polski przez Krzywoustego między synów, poprawne stosunki między braćmi, a tym samym pokój w kraju trwały zaledwie trzy lata. Kolejne lata to okres bratobójczych walk, które doprowadziły do spadku pozycji Polski na arenie międzynarodowej, i to nie tylko ze względu na wewnątrzne spory, możliwość wpływu obych władców na sytuację w Polsce, ale również nierozważne decyzje polskich książąt, z których już Władysław II Wygnaniec w obliczu utraty władzy złożył władcy Niemiec hołd lenny z całej Polski, do czego jak pisze Leśniewski, polski książę nie miał prawa:
„…Tym samym rozporządził czymś, do czego nie miał prawa, ale Konradowi III i niemieckim dostojnikom w niczym to nie wadziło. W zamian za przyrzecznie militarngo wsparcia polskiego seniora otrzymali wspaniały dar otwierający możliwość ingerowania w wenątrzne sprawy wschodniego sąsiada”
Za przykładem Władysława II Wygnańca w kolejnych dziesięcioleciach poszli inni książęta, którzy w obawie przed silniejszymi członkami rodu uciekali się do sojuszy, umów oraz traktatów, które nie tylko osłabiały wewnętrznie nasz kraj, uniemożliwiając zjednoczenie wszystkich ziem, ale narażały Polskę na wpływ obcych władców.
Walka o władzę, podstępy, zdrada oraz ingerencja naszych sąsiadów w wewnętrzne sprawy rozbitej Polski dominują w książce Leśniewskiego. Autor ukazując krwawe zmagania Piastów o władzę odwołał się do zbrodni w Gąsawie, gdzie zginął książę Leszek Biały, a ciężko ranny został Henryk Brodaty, zbrodni w Rogoźnie, w której został zamordowany król Przemysł II oraz krwawych zmagań z udziałem Konrada Mazowieckiego. Sławomir Leśniewski wskazuje także na przełomowe chwile w okresie rozbicia dzielnicowego. Taki wydarzeniem było najazd Mongołów i klęska księcia Henryka Pobożnego pod Legnicą w 1241 roku, który poległ w bitwie. Jak pisze Leśniewski:
„…Można się zastanawiać, jakie byłyby perspektywy dla państwa Henryków, gdyby ni pojawili się Mongołowe i nie spowodowali jego nagłej zagłady…”
Publikacja Sławomira Leśniewskiego to jednak nie tylko obraz krwawych Piastów, walczących o władzę, ziemię i wpływy, ale także przykłady książąt, dzięki którym m.in. Śląsk zaczął się dynamicznie rozwijać. Wykorzystując odkryte złoża srebra i złota powstawały nowe miasta lokowane na prawie magdeburskim, a na Śląsk sprowadzano doświadczonych górników niemieckich m.in. z Miśni, dzięki którym możliwa była eksploatacja cennych kruszców.
Autor sporo stron swojej książki poświęcił Przemyślidom, a więc Wacławowi II i jego synowi, którzy sięgnęli po koronę Polską, ale również księciu Władysławowi Łokietkowi, który bezskutecznie rywalizował o nią z władcami Czech. Ta część publikacji odnosząca się do Łokietka ukazuje niezłomnego człowieka, który przez dziesięciolecia walczył o władzę w kraju, aż dopiął swego i w 1320 zjednoczył kraj i sięgnął po koronę Polski. Leśniewski jednak trafnie spostrzegł, że dopiero syn Władysława Łokietka – Kazimierz Wielki, który objął tron po ojcu w 1333 roku wprowadził Polskę do grona liczących się państw nie tylko w Europie Środkowo-Wschodniej, pisząc:
„Król Kazimierz zaś dwuipółrotnie powiększył terytorium państwa przejętego po ojcu i stworzył mu szansę na dołączenie do grona najważniejszych w Europie monarchii. Polska w pełni ją wykorzystała”
Sławomir Leśniewski – popularyzator historii, autor kilkunastu książek, m.in.: Historia Polski, I i II wojna światowa, Jan Zamoyski – hetman i polityk, Książę Józef. Wódz i kochanek, Mata Hari. Zdradzona przez wszystkich, Poczet polskich królów i książąt, Poczet hetmanów polskich i litewskich, Potop. Czas hańby i sławy 1655 – 1660, Powstanie listopadowe 1830 – 1831, Jagiellonowie. Złota i rdza, Utracone zwycięstwo oraz monografii bitew – Jerozolima 1099, Konstantynopol 1204, Marengo 1800, Wagram 1809. Publikował artykuły historyczne m.in.: w Polityce, Rzeczpospolitej i Focusie. Z zawodu jest adwokatem.
Autor: Sławomir Leśniewski;
Tytuł: „Piastowie. Przeklęty testament”;
Wydawca: Wydawnictwo Literackie;
Miejsce i rok wydania: Kraków 2025;
Liczba stron: 422;
Cena: 38,94 zł;
Książkę można zakupić w Wydawnictwie Literackim