Na rynku wydawniczym pojawiła się kolejna książka znanego polskiego historyka Marka A. Koprowskiego wydana przez Wydawnictwo Replika. Tym razem czytelnicy poznają niezwykle interesującą, ale również pełną burzliwych i dramatycznych wydarzeń historię powrotu Pomorza Zachodniego do Polski w 1945 roku. Autor nie tylko przypomina o dawnych związkach Polski z tym regionem, ale przede wszystkim skupia się na stosunkach polsko-niemieckich w okresie międzywojennym, a więc między 1918 a 1939 rokiem oraz sytuacją Polaków zamieszkujących Pomorze Zachodnie w okresie II wojny światowej. Koprowski podejmuje również trudny temat relacji polsko-niemieckich i polsko-sowieckich po zajęciu tym ziem przez Armię Czerwoną. Jak zauważa autor w swojej książce, choć był to dar Stalina dla komunistycznej Polski za zabrane tereny na wschodzie, nawet po tym jak obszar ten objęła administracja polska, żołnierze Armii Czerwonej traktowali ją nadal jako zdobycz wojenną, dokonując gwałtów, morderstw, rabunków i niezliczonych do dzisiaj zbrodni. Taka jest historia Pomorza Zachodniego…

Marek A. Koprowski podejmując temat Pomorza Zachodniego swoją pracę rozpoczął od przypomnienia związków tego regionu z Polską już w średniowieczu. Autor odwołuje się także do czasów napoleońskich i udziałowi Polaków pod wodzą Antoniego Pawła Sułkowskiego, który jako dowódca 1 Pułku Piechoty brał udział w walkach w czasie wojen napoleońskich m.in. w Tczewie i Kołobrzegu, a także oblężeniu Gdańska. Ważnym wątkiem poruszonym przez autora jest również kwestia zaborów, i walki Polaków z germanizacją. Najwięcej jednak miejsca polski historyk poświęcił okresowi międzywojennemu oraz sytuacji Polaków z Pomorza i Kaszub w czasie II wojny światowej oraz tuż o 1945 roku.
W publikacji Koprowskiego pojawiają się znane nazwiska wielkich Polaków walczących o przyłączenie tych ziem do odradzającej się Polski po 1918 roku, ale także zwykłych mieszkańców, którzy codzienną działalnością konspiracyjną walczyli o polski język, szkolnictwo, kulturę oraz zachowanie polskiej historii. W kolejnych rozdziałach autor skupia się z kolei na próbach scalenia tych ziem po ich przyznaniu odrodzonej Polsce, ich rozwojowi gospodarczemu, czego przykładem miała być budowa portu w Gdynii, ale również sporach i różnicach, jakie występowały między tutejszą ludnością oraz próbami konsolidacji całego społeczeństwa polskiego przez polskie rządy, których celem było zwrócenie uwagi na rolę Pomorza w historii i gospodarce odrodzonej Polski.




Najwięcej miejsca Marek A. Koprowski poświęca jednak okresowi II wojny światowej i sytuacji Pomorza Zachodniego po 1945 roku. Nie brakuje krwawych opisów zbrodni niemieckich na ludności polskiej na Pomorzu, jak w lesie piaśnickim, gdzie – jak pisze Koprowski – według historyków mogło zostać zamordowanch nawet od 12 do 14 tys. ludzi. W książce autor opisuje prześladowania mieszkańców polskiego Pomorza, ale również tych miejscowości, które do 1939 pozostały po stronie niemieckiej, ale zamieszkane były również przez Polaków. W publikacji nie zabrakło także kwestii polityki narodowościowej prowadzonej przez Niemców na polskim Pomorzu po 1939 roku.
Autor dość dobrze przedstawił również wydarzenia z 1944 i 1945 roku, gdy Armia Czerwona najpierw zbliżyła się, a później po krwawych walkach zajęła Pomorze. Koprowski ujął również udział Polaków w tych walkach. Nie zabrakło przy opisach walk z udziałem czerwonoarmistów popełnianych przez nich rabunków, gwałtów i morderstw. Temu tematowi Marek Koprowski poświęcił dość dużo miejsca, niejednokrotnie szczegółowo opisując bestialstwo żołnierzy Armii Czerwonej, dla których nie było żadnej różnicy czy zajęty tereny należał wcześniej do Polski czy III Rzeszy. Co ważne, autor porusza także trudny temat polskich oddziałów walczących w podziemiu, które również charakteryzowały popełnione zbrodnie. Koprowski za przykład podaje oddziały 5. Brygady Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”, którego żołnierze poza zwyczajnymi rabunkami dopuszczali się także morderstw.
Książka „Krwawy Dar Stalina – Powrót Pomorza Zachodniego do Polski” Marka A. Koprowskiego napisana została przystępnym językiem, jak również oparta jest na solidnej bibliografii, w tym licznych wspomnieniach i dokumentach oraz zawiera wiele ciekawostek z dziejów Pomorza. Publikacja przywraca pamięć o burzliwych, naznaczonych dramatami i okupionych wieloma ofiarami dziejach tego ważnego regionu dla Polski zarówno przed, jak i po II wojnie światowej.
Marek A. Koprowski – pisarz, dziennikarz, historyk zajmujący się tematyką wschodnią i losami Polaków na Wschodzie. Za serię Wołyń. Epopeja polskich losów 1939–2013 otrzymał Nagrodę im. Oskara Haleckiego w kategorii „Najlepsza książka popularnonaukowa poświęcona historii Polski w XX wieku”. Jest też laureatem nagrody „Polcul – Jerzy Bonicki Fundation” za działalność na rzecz utrzymania kultury polskiej na Wschodzie. Od wielu lat współpracuje z Wydawnictwem Replika, gdzie ukazują się najczęściej jego publikacje poświęcone sytuacji Polaków na Wschodzie w czasie II wojny światowej.
Autor: Marek A. Koprowski;
Tytuł: „Krwawy Dar Stalina – Powrót Pomorza Zachodniego do Polski”;
Wydawca: Wydawnictwo Replika;
Miejsce i rok wydania: Poznań 2024;
Liczba stron: 509;
Cena: 48,93 zł;
Książkę można zakupić w Wydawnictwie Replika
Zdjęcia:
Budowa portu morskiego w Gdyni, Widok ogólny portu morskiego w Gdyni, Data wydarzenia: 1925-08, Sygnatura: 1-G-4683, źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe;
Wkroczenie wojsk polskich do Torunia, Wojsko i mieszkańcy miasta przed ratuszem – widok z góry, Data wydarzenia: 1920-01-18, Autor: Spychalski H., Sygnatura: 1-H-344-1, źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe;
Wkroczenie wojsk polskich do Pucka – Zaślubiny Polski z morzem, data wydarzenia: 10 lutego 1920 roku, Sygnatura: 1-H-347-2, źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe;
Wizyta marszałka Józefa Piłsudskiego w Gdyni, Powitanie marszałka Józefa Piłsudskiego na dworcu w Gdyni. Widoczny m.in. kmdr Józef Unrug (1. z prawej), Data wydarzenia: 1928-06-30, Sygnatura: 22-329-1, źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe.