Kazimierz – dawniej miasto położone tuż obok Krakowa a dzisiaj dzielnica tego miasta i jedno z najważniejszych miejsc w Krakowie, które ze względu na swoje dzieje, zwłaszcza w okresie II wojny światowej, koniecznie należy odwiedzić podczas pobytu w stolicy Małopolski.
Tutaj osiedlili się Żydzi
Miasto Kazimierz założone zostało przez króla polskiego Kazimierza Wielkiego /lokacja w 1335 roku/ dla ochrony królewskiego grodu i ówczesnej stolicy Królestwa Polskiego. To właśnie za czasów króla Kazimierza Wielkiego w Krakowie pojawili się Żydzi, którzy nie tylko osiedlili się w Kazimierzu – decyzją króla Jana Olbrachta, który przeniósł ich z Krakowa – ale przyczynili się do jego rozwoju zarówno pod względem infrastruktury, jak również ważnego ośrodka handlowego. Warto wspomnieć, że przez wiele wieków Kazimierz był nie tylko ważnym ośrodkiem handlowym, ale również kulturalnym, naukowym i religijnym. Żydzi otrzymywali także liczne przywileje, m.in. w 1334 roku król Kazimierz Wielki wydał im przywilej gwarantujący im możliwość handlu oraz wolność wyznania.
Z najważniejszych budynków, jakie powstały na krakowskim Kazimierzu była wzniesiona w 1558 roku Synagoga „Remu”, którą gruntownie przebudował w 1829 roku Antoni Pluszczyński. Ponadto w XVI wieku powstała także Wysoka Bożnica, która została zniszczona w 1939 roku przez okupacyjne władze niemieckie.
W 1800 roku Kazimierz został włączony w granice miasta Kraków, a losy dawnego miasta zostały ściśle powiązane z dawną stolicą Polski.
Zagłada krakowskich Żydów
W historii krakowskiego Kazimierza i zamieszkujących go Żydów II wojna światowa to najbardziej przerażający okres, który odcisnął piętno na losach tego miejsca i zamieszkujących go mieszkańców. Gdy wybuchła we wrześniu 1939 roku wojna w Krakowie mieszkało ponad 60 tys. Żydów. Już 18 maja 1940 roku szef dystryktu krakowskiego Otto Wächter nakazał – poza 15 tysiącami Żydów – pozostałym mieszkańców pochodzenia żydowskiego opuścić Kraków. Z kolei 3 marca 1941 roku wszyscy legalnie mieszkający Żydzi w Krakowie zostali zmuszeni do przeniesienia się do getta utworzonego w części Podgórza. Dwa lata później – 13 i 14 marca 1943 roku do getta wkroczyły oddziały SS. 13 marca mieszkańcy getta z części A zostali przeniesieni do obozu w Płaszowie, gdzie komendantem był sadystyczny zbrodniarz Amon Goeth. Dzień później, 14 marca Żydzi z getta B zostali zebrani na pl. Zgody. Zdecydowaną większość wywieziono do obozu koncentracyjnego Auschwitz, zaś pozostałych, których pognano do obozu w Płaszowie, po dotarciu rozstrzelano.
Deutsche Emailwarenfabrik (DEF) Oskara Schindlera
Zakład powstał na terenie funkcjonującej od marca 1937 roku Pierwszej Małopolskiej Fabryki Naczyń Emaliowanych i Wyrobów Blaszanych „Rekord”. Oskar Schindler, który przybył w 1939 roku do Krakowa i 15 stycznia 1940 dzięki kapitałowi żydowskiemu wydzierżawił budynki fabryczne przy ul. Lipowej 4 i Romanowicza 9, rozpoczął w niej produkcję naczyń emaliowanych na podstawie tej samej technologii, którą stosowano przed II wojną światową.
Po II wojnie światowej zakłady, w których działała fabryka „Deutsche Emailwarenfabrik” od 1948 do 2002 roku funkcjonowały Zakłady Wytwórcze Podzespołów Telekomunikacyjnych „Telpod”, później Telpod SA. W 2005 roku tereny dawnego zakładu przeszły na własność miasta Krakowa, które w budynku administracyjnym stworzyły wystawę poświęconą losom miasta i mieszkańców w czasie okupacji niemieckiej w latach 1939 – 1945.
Dawna Fabryka Oskara Schindlera udostępniona jest zwiedzającym i z pewnością stanowi jeden z najważniejszych punktów turystycznych na mapie Krakowa.
