30 października 1918 roku 210 posłów do parlamentu austriackiego narodowości niemieckiej uchwaliło powstanie państwa austriackiego.
Już z początkiem listopada 1918 roku dyplomacja przestała uznawać istnienie Austro – Węgier i ostatni wysłannicy ostatniego cesarza Austrii i króla Węgier – Karola Habsburga otrzymywali odpowiednią odprawę. Mające decydować o przyszłości Europy mocarstwa zachodnie przyjęły bowiem do wiadomości fakt utworzenia się nowej Austrii, nowych Węgier oraz państw, które odziedziczyły różne części byłej monarchii dualistycznej, która ostatecznie rozpadła się w 1918 roku.
Klęski militarne ponoszone przez Austro-Węgry przyśpieszyły bowiem rozpad monarchii. Mimo prób jakie podejmował cesarz Karol, wydając 16 października 1918 roku manifest zapowiadający przekształcenie monarchii w państwo związkowe, gdzie każda narodowość miałaby na swym terytorium własny organizm państwowy, były już spóźnione. 28 października Czesi bowiem ogłosili w Pradze powstanie Republiki Czechosłowackiej. Z kolei 29 października w Zagrzebiu ogłoszono oderwanie Słowian południowych od monarchii i utworzenie wspólnego państwa z Serbami.
W Krakowie, 28 października 1918 roku odbyło się spotkanie polskich posłów z Galicji, a jego efektem było utworzenie Polskiej Komisji Likwidacyjnej. Celem organizacji było przejęcie władzy nad urzędami i zarządzanie Galicją oraz Śląskiem Cieszyńskim do czasu utworzenia polskiego rządu. Trzy dni później, 31 października zlikwidowano rządy austriackie w Krakowie.
Do zmian doszło również w Austrii. 30 października, 210 posłów do parlamentu austriackiego narodowości niemieckiej uchwaliło powstanie państwa austriackiego. Warto dodać, że 31 października 1918 roku Węgry ogłosiły niepodległość, co formalnie oznaczało koniec i rozpad państwa Austro-Węgierskiego.
Jedną z kluczowych dat związanych z rozpadem Austro – Węgier jest jednak 3 listopada 1918 roku. Wówczas Karol I Habsburg, ostatni władca Austro – Węgier podpisał zawieszenie broni z państwami Ententy, oznaczające kapitulację Monarchii Habsburgów w I wojnie światowej.
11 listopada udało się nakłonić cesarza Karola I Habsburga do zrzeczenia się „udziału w sprawach państwowych”, zaś 12 listopada oficjalnie proklamowano powstanie Republiki Niemiecko-Austriackiej. 16 listopada w Budapeszcie proklamowano powstanie Węgierskiej Republiki Ludowej, tym samym Monarchia Austro-Węgierska po 51 latach od jej utworzenia w 1867 roku przestała istnieć.
Zdjęcia:
Cesarz Karol I wizytuje armię pod Przemyślem, data wydarzenia: 1915 rok, sygnatura: 1-H-30-4, źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, domena publiczna;
Ostatni władca Austro – Węgier – Karol I Habsburg, źródło: Jörg C.Steiner: Der k.u.k. Hofstaat – 1858-1918. ALBUM Verlag für Photografie, Wien 1997, ISBN 3-85164-048-9, autor: Wenzl Weis (1858–1929), domena publiczna, za Wikimedia Commons.