3 listopada 1918 oku ostatni władca Austro – Węgier – Karol I Habsburg podpisał zawieszenie broni z państwami Ententy, oznaczające kapitulację Monarchii Habsburgów w I wojnie światowej.
Na przełomie października i listopada 1918 roku przestało istnieć jedno z największych państw w Europie. Austro – Węgry – państwo rozciągające się na powierzchni ponad 660 tysięcy km2 i liczące ponad 50 milionów mieszkańców w wyniku I wojny światowej upadło. Na jego gruzach powstało wiele nowych państw, a Monarchia Habsburgów przestała w jednej chwili istnieć.
Klęski militarne ponoszone przez Austro-Węgry przyśpieszyły rozpad monarchii. Mimo prób jakie podejmował cesarz Karol I Habsburg, wydając między innymi 16 października 1918 roku manifest zapowiadający przekształcenie monarchii w państwo związkowe, gdzie każda narodowość miałaby na swym terytorium własny organizm państwowy, jego działania były już spóźnione.
28 października Czesi bowiem ogłosili w Pradze powstanie Republiki Czechosłowackiej. Z kolei 29 października w Zagrzebiu ogłoszono oderwanie Słowian południowych od monarchii i utworzenie wspólnego państwa z Serbami. 30 października 210 posłów do parlamentu austriackiego narodowości niemieckiej uchwaliło powstanie państwa austriackiego. Z kolei 31 października zlikwidowano rządy austriackie w Krakowie, zaś Węgry proklamowały niepodległość.
Jedną z kluczowych dat związanych z rozpadem Austro – Węgier jest jednak 3 listopada 1918 roku. Wówczas Karol I Habsburg, ostatni władca Austro – Węgier podpisał zawieszenie broni z państwami Ententy, oznaczające kapitulację Monarchii Habsburgów w I wojnie światowej.
Warto dodać, że 11 listopada udało się nakłonić cesarza Karola I Habsburga do zrzeczenia się „udziału w sprawach państwowych”, zaś 12 listopada oficjalnie proklamowano powstanie Republiki Niemiecko-Austriackiej. 16 listopada w Budapeszcie proklamowano powstanie Węgierskiej Republiki Ludowej, tym samym Monarchia Austro-Węgierska po 51 latach od jej utworzenia w 1867 roku przestała istnieć.
Zdjęcia:
Karol I z koroną św. Stefana na głowie, wraz ze swą żoną Zytą i synem Ottonem jako nowo koronowani władcy Królestwa Węgier, data wydarzenia: 30 grudnia 1916 roku, autor: Schuhmann Heinrich, sygnatura: 1-E-720, źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, domena publiczna;
Cesarz Karol I wizytuje armię pod Przemyślem, data wydarzenia: 1915 rok, sygnatura: 1-H-30-4, źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, domena publiczna.