26 czerwca 1295 roku na króla Polski został w Gnieźnie koronowany Przemysł II. Od czasów rozbicia dzielnicowego w 1138 roku – król na swojej pieczęci umieścił orła w koronie.
Przemysł II był pogrobowcem, bowiem jego ojciec Przemysł I zmarł przed urodzinami swojego jedynego syna. Jego opiekunem był książę Bolesław Pobożny, który rządził Wielkopolską. Okres drugiej połowy XIII wieku to czasy, w których Polska nadal była rozdrobniona politycznie, jednak wówczas wielkim orędownikiem zjednoczenia ziem polskich był arcybiskup gnieźnieński Jakub Świnka, który wspierał Przemysła II.
Wówczas oprócz Przemysła II liczył się panujący w Krakowie i Małopolsce Wacław II, jednak już w 1282 roku książę Mściwój II zawarł w Kępnie układ z Przemysłem II, na mocy którego uznał księcia wielkopolskiego za dziedzica Pomorza Gdańskiego, a tym samym zacieśniły się stosunki Wielkopolski z Pomorzem Gdańskim, jak również wzrosła wówczas pozycja Przemysła II.
Warto podkreślić, że Przemysł II nie tylko angażował się w sprawy Pomorza Gdańskiego, ale również Śląska. Podejmował próby opanowania Krakowa, którego nie udało mu się zdobyć, mimo że w testamencie ziemie krakowską przekazał mu książę wrocławski Henryk IV Probus. Opuszczają jednak Kraków, Przemysł II zabrał ze sobą insygnia koronacyjne.
Starania o koronę królewską Przemysł II i wspierający go arcybiskup Jakub Świnka rozpoczęli około 1295 roku. Przemysł II mógł je rozpocząć tym bardziej, że po śmierci Mściwoja II w 1294 roku Wielkopolska i Pomorze Gdańskie zostały złączone osobą jednego władcy. Ponadto Przemysł II posiadał insygnia koronacyjne, dzięki czemu już 26 czerwca 1295 roku w Gnieźnie koronował się na króla Polski.
Koronacja Przemysła II na króla Polski była pierwszą od czasów Bolesława II Szczodrego, a więc od 1076 – czyli 219 lat po tych wydarzeniach. Przemysł II nie długo cieszył się jednak koroną Polski. Zjednoczenie ziem polskich nie leżało w interesie Brandenburgii, dlatego też zaplanowali nie niego zamach, próbując go uprowadzić. Wskutek odniesionych ran 8 lutego 1296 roku Przemysł II zmarł pod Rogoźnem
Śmierć ostatniego wielkopolskiego Piasta doprowadziła do walki o jego ziemie i władzę w kraju. Włączyli się w nią Władysław Łokietek, któremu nie udało się wówczas sięgnąć po koronę oraz Wacław II z rodu Przemyślidów, który w 1300 roku koronował się na króla Polski.
Zdjęcia:
Śmierć Przemysława II, rytownik: Holewiński Józef (1848-1917), album z około 1875 roku, współautor: Matejko Jan (1838-1893), Sygnatura: G.7708/III, źródło: Biblioteka Narodowa, domena publiczna;
Przemysław – Zamordowanie przez margrabiów brandenburskich w r. 1296, pocztówka z lat 1927 – 1947, współautor: Lesser Alexander (1814-1884), Sygnatura: DŻS XII 8b/p.34/93, źródło: Biblioteka Narodowa, domena publiczna.