KARTKA Z KALENDARZA – 24 KWIETNIA

24 kwietnia 1915 roku rząd turecki wydał rozporządzenie nakazujące aresztowanie ormiańskiej inteligencji w Konstantynopolu, którą bez żadnego wyroku wymordowano. Był to początek rzezi Ormian, jednego z największych ludobójstw dokonanych w XX wieku.

Imperium Osmańskie po przystąpieniu do I wojny światowej po stronie Państw Centralnych, a więc Niemiec i Austro-Węgier ponosiło porażki, głównie w starciu z wojskami rosyjskimi. W oddziałach rosyjskich służyli również Ormianie, którzy zamieszkiwali tereny Cesarstwa Rosyjskiego, ale również uchodźcy z terenów Imperium Osmańskiego. Oficerowie ormiańscy służący w carskiej armii głosili wizję wyzwolenia narodu ormiańskiego spod władzy Osmanów, marząc jednocześnie o powstaniu wolnego państwa. Tę sytuację wykorzystał dowodzący wojskami tureckimi Enwer Pasza, który po klęsce w styczniu 1915 roku pod Sarikamis, obwinił za nią właśnie Ormian, jako element niepewny i sprzyjający wrogowi.

Deportacja ludności ormiańskiej przez żołnierzy otomańskich w 1915 roku, źródło: Published by the American red cross, it was first published in the United States prior to January 1, 192, za Wikimedia Commons, domena publiczna

Rządzący w Turcji tzw. Młodoturcy uznali, że Ormianie mogą wywołać powstanie antytureckie, zdecydowali się na aresztowanie przedstawicieli inteligencji ormiańskiej w Konstantynopolu 24 kwietnia 1915 roku. Aresztowano i jednocześnie zamordowano ponad 2300 osób, a to był tylko wstęp do ludobójstwa, w którym według różnych danych mogło zginąć od 1 do 1,5 mln Ormian.

Decyzja o masowych mordach i deportacji została podjęta przez Talaata Paszę – ministra spraw wewnętrznych. 27 maja 1915 roku rozpoczęły się deportacje Ormian zamieszkujących Anatolię. Kierowano ich do Syrii i Mezopotamii, gdzie ginęli masowo na terenach pustynnych. Wiele osób zamordowano głodem, ale również zdarzały się przypadki palenia żywcem, zrzucania w górskie przepaście czy mordów dokonywanych przez miejscową ludność podburzoną przeciwko Ormianom. Część Ormian transportowano koleją w urągających człowiekowi warunkach, bez jedzenia i picia, co miało wpływ na wzrost śmiertelności.

Decyzja o masowych mordach i deportacji została podjęta przez Talaata Paszę – ministra spraw wewnętrznych, żdjecie – Talaat Pasha, (1874-1921), źródło: zasoby Biblioteki Kongresu Stanów Zjednoczonych, za Wikimedia Commons, domena publiczna

Mimo że wiele krajów w Europie i na świecie uznało rzeź Ormian dokonaną przez Turków za ludobójstwo, rząd turecki do dziś nie uznał wydarzeń z lat 1915-1917 roku za zbrodnię ludobójstwa.

Polska uchwałą Sejmu z 19 kwietnia 2005 roku uznała rzeź Ormian za zbrodnię ludobójstwa. 24 kwietnia jest również obchodzony jako Dzień Upamiętnienia Ludobójstwa Ormian.

Abdülhamid II, sułtan Imperium Osmańskiego, odpowiedzialny za rzeź Ormian pod koniec XIX wieku, nazywany “Krwawym sułtanem”, źródło: Empire Ottoman sous Abdul-Hamid II, 1895-1905 ; Notes et impressions de Turquie : l’Empire Ottoman sous Abdul-Hamid, autor: Rambert Louis (1839-1919), data wydania: 1926 rok, sygnatura: HD_007, za Kujawsko – Pomorska Bibliotek Cyfrowa, domena publiczna
Scroll to Top