20 stycznia 1942 roku w Wannsee pod Berlinem rozpoczęła się konferencja, na której omówiono oraz ustalono jak prowadzone będzie ludobójstwo Żydów.
Konferencja w Wannsee określana jest przez wielu historyków mianem najważniejszego spotkania w historii zbrodni Holocaustu. W jej trakcie omówiono plan eksterminacji Żydów nazywany „Ostatecznym Rozwiązaniem Kwestii Żydowskiej”.
Dzięki zachowanemu protokołowi z konferencji, spisanego przez SS-Obersturmbanführera Adolfa Eichmanna, wiemy w jaki sposób Niemcy obmyślali rozwiązanie kwestii żydowskiej na podbitych przez Wehrmacht terenach Europy. „Ostateczne rozwiązanie” realizowane w okupowanej Europie już od 1941 roku zostało podczas spotkania w Wannsee dokładnie skoordynowane i omówione przez najwyższych niemieckich nazistowskich dygnitarzy. To podczas tego spotkania zdecydowano o losach milionów Żydów, którzy w kolejnych latach II wojny światowej zostali poddani totalnej eksterminacji w niemieckich nazistowskich obozach koncentracyjnych.
Na spotkanie, które odbyło się 20 stycznia 1942 roku – cztery dni po pierwszym transporcie Żydów z getta łódzkiego do Chełmna – w należącej do SS willi przy Großer Wannsee 56/58 w Berlinie, Reinhard Heydrich – szef Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy od 1939 roku – zaprosił sekretarzy stanu celem omówienia kwestii żydowskiej. Do zaproszeń dołączone były kopie specjalnego pełnomocnictwa Hermanna Göringa wydanego Heydrichowi 31 lipca 1941 roku, by mógł zajmować się sprawami „Ostatecznego rozwiązania”.
Omówiona i skoordynowana w Wannsee przez najwyższych dygnitarzy niemieckich kwestia „Ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej” pokazuje, w jaki sposób hitlerowski reżim opracował program zagłady Żydów. Zachowane dokumenty i relacje świadków, w tym przede wszystkim Eichmanna, jednoznacznie wskazują, że eksterminacja Żydów była zaplanowanym aktem ludobójstwa i mimo że kilka miesięcy po konferencji organizatora i twórcy programu eksterminacji Reinharda Heydricha nie było wśród żywych – zmarł w wyniku zamachu na swoje życie w Pradze w czerwcu 1942 roku – cała machina ludobójstwa pracowała i zbierała krwawe żniwo w obozach zagłady w: Oświęcimiu, Majdanku, Treblince czy Bełżcu. Bez wątpienia konferencja w Wannsee określiła w dogłębny sposób jak, gdzie i za pomocą jakich środków należy ją przeprowadzić na masową skalę. W kolejnych latach, aż do upadku III Rzeszy Niemieckiej w 1945 roku dyrektywy najwyższych dostojników nazistowskich Niemiec były w pełni realizowane, nawet w momencie kiedy „tysiącletnia” Rzesza chyliła się ku upadkowi, o czym świadczą transporty tysięcy węgierskich Żydów pod koniec II wojny światowej do obozów zagłady w okupowanej Polsce.
Zdjęcie: Zastępca protektora Rzeszy Reinhard Heydrich (pierwszy z prawej) przedstawia szefowi policji niemieckiej Heinrichowi Himmlerowi (drugi z prawej) swoich współpracowników na dziedzińcu honorowym zamku praskiego. Himmler i Heydrich to osoby odpowiedzialne za największe zbrodnie wojenne dokonane przez III Rzeszę Niemiecką, źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, sygnatura: 2-15532.
Zdjęcia:
Brama główna obozu zagłady Auschwitz – miejsce zagłady ponad miliona ludzi – wejście/brama główna obozu w Auschwitz, fot. Tomasz Sanecki;
Państwowe Muzeum na Majdanku – Jeden z dwóch pieców tzw. małego krematorium zainstalowanego w obozie w czerwcu 1942 r., Autor: Rutowska Grażyna, źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, sygnatura: 40-9-210-11;
Deportacja polskich Żydów z Siedlec do Treblinki w 1942 roku w czasie okupacji niemieckiej. Teka edukacyjna „Zagłada Żydów Polskich w czasie II wojny światowej”. Zbiory z archiwum Żydowskiego Instytutu Historii, data wykonania zdjęcia: 1942 rok, domena publiczna.