2 września 1621 roku rozpoczęła się bitwa pod Chocimem, zakończona zwycięstwem wojsk polskich dowodzonych przez Jana Karola Chodkiewicza, który zmarł podczas oblężenia twierdzy przez wojska tureckie.
Bitwa pod Chocimem w 1621 roku była zarówno dla Rzeczpospolitej Obojga Narodów, jak również cała Europy momentem przełomowym. Bitwa rozegrała się w czasie, kiedy w Europie trwała wojna trzydziestoletnia i mimo że Polska nie brała w niej udziału, odegrała w niej kluczową rolę. Nie tylko dzięki dywersji Lisowczyków w Siedmiogrodzie, co uratowało Austrię, ale także dzięki zatrzymaniu pochodu Osmanów w głąb chrześcijańskiej Europy.
Wojna z Turcją była pokłosiem sporów polsko – osmańskich za czasów Stefana Batorego i Zygmunta III Wazy o wpływy w Mołdawii. W 1620 roku Stanisław Żółkiewski poniósł klęskę pod Cecorą, która zakończyła się śmiercią polskiego hetmana. Klęska pod Cecorą odbiła się głośnym echem w polskim sejmie, który podjął spory wysiłek finansowy, aby wystawić armię mającą zatrzymać pochód Turków.
Warto dodać, że mimo fatalnej sytuacji finansowej w Imperium Osmańskim, sułtan Osman II wystawił potężną armię, która ruszyła ku Rzeczpospolitej. Przeciwko Turcji Polacy wystawili armię, wspartą przez Kozaków, na czele której stanął hetman Jan Karol Chodkiewicz. Warto podkreślić, że przywódca wojsk kozackich Piotr Konaszewicz – Sahajdaczny mający przede wszystkim wielkie poparcie i szacunek wśród Kozaków oraz będący dobrym organizatorem i dowódcą, miał obok Chodkiewicza największy wkład w polskie zwycięstwo. Zwycięstwo, które udało się odnieść nawet po śmierci Chodkiewicza. Polskie wojska nie załamały się i dalej prowadziły twardą obronę, nie ustępując pola Turkom, którzy obawiając się odsieczy, a także wyczerpani nieustającymi szturmami, zdecydowali się podjąć rokowania pokojowe.
Nieudane oblężenie twierdzy w Chocimiu zmusiło sułtana Osmana II do rezygnacji z wielkich planów podboju całej lub choćby części Rzeczypospolitej. Ponadto mimo wszystkich wad ustroju Polska wykazała, że jest jeszcze potężnym państwem mogącym skutecznie stawić czoło tak wielkiemu mocarstwu, jakim było Imperium Osmańskie. Obrona Chocimia naruszyła także pozycję Imperium Osmańskiego w Europie. Skutkiem tego było niezadowolenie w samym Imperium, gdzie Osman II został w 1621 roku obalony.
Po rozpoczęciu rokowań polsko – tureckich został podpisany pokój, na mocy którego Polska uznała zwierzchność turecką nad Mołdawią, Dniestr pozostał granicą polsko – turecką, ponadto Polacy zobowiązywali się powstrzymać Kozaków od najazdów na Turcję, a Turcy powstrzymywać Tatarów od najazdów na Polskę.
Zdjęcia:
Hetman Jan Karol Chodkiewicz na obrazie Leona Kaplińskiego z 1868 roku, źródło/fotograf: Muzeum Okręgowe w Toruniu, za Wikimedia Commons, domena publiczna;
Stanisław Lubomirski, źródło: Mathiasrex – Maciej Szczepańczyk, za Wikimedia Commons, domena publiczna, plik udostępniony jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0
Osman II, sułtan Imperium Osmańskiego w latach 1604 – 1622, źródło: za Wikimedia Commons, domena publiczna
Portret miniaturowy króla Zygmunta III Wazy według Marcina Kobera, data powstania: 1591 rok, źródło/zbiór: Zamek Królewski na Wawelu, za Wikimedia Commons, domena publiczna
Chocim na pocztówce, autor: G. Hotin, tureckaâ krěpost’ z 1918 roku, Sygnatura: Poczt.20041, źródło: Biblioteka Narodowa, domena publiczna.