18 sierpnia 1672 roku rozpoczęło się oblężenie twierdzy w Kamieńcu Podolskim, zakończonej 27 sierpnia poddaniem twierdzy wojskom tureckim.
Wojna turecko – polsko rozpoczęła się w lipcu 1672 roku. Wojska tureckie wspierane przez Tatarów i Kozaków Piotra Doroszenki wyparły armię polską z Ukrainy. 18 sierpnia 1672 roku Turcy przystąpili do oblężenia twierdzy w Kamieńcu Podolskim, która mimo nielicznej załogi zdołała odeprzeć kilka szturmów wojsk tureckich. Sytuacja obrońców z każdym kolejnym dniem się pogarszała. Brakowało żywności, Turcy stale prowadzili podkop pod zamkiem, a także kilkakrotnie szturmowali twierdzę, która ostatecznie skapitulowała 27 sierpnia 1672 roku.
Po upadku 27 sierpnia 1672 roku Kamieńca Podolskiego, armia turecka skierowała się w stronę Lwowa, oblegając go. Zostało ono jednak przerwane bowiem już w październiku podjęto rokowania pokojowe. Wówczas wyprawę przeciwko czambułom Tatarskim podjął Jan Sobieski, którego kampania między 5 a 15 października pozwoliła nie tylko na uwolnienie 44 tysięcy jasyru, ale na rozbiciu wielu oddziałów Tatarskich.
Rokowania pomiędzy Turcją a Rzeczpospolitą zakończyły się traktatem pokojowym w Buczaczu 18 października 1672 roku. Na jego mocy pokonana Polska musiała zrzec się na rzecz Turcji Podola razem z Kamieńcem Podolskim i Ukrainy. Rzeczpospolita musiała również płacić haracz w wysokości 22 tysięcy rocznie. Ukraina przypadła Piotrowi Doroszence, który podczas oblężenia Kamieńca oficjalnie został lennikiem sułtańskim.
Pokój w Buczaczu wstrząsnął Rzeczpospolitą, bowiem z jego postanowień wynikało, że Polska stawała się lennikiem Imperium Osmańskiego, któremu musiała płacić coroczny haracz. Na sejmie nie ratyfikowano jednak traktatu w Buczaczu, co było jednoznaczne z odrzuceniem jakiejkolwiek formy podporządkowania się Imperium Osmańskiemu. Już w marcu 1673 roku podczas wizyty posła tureckiego w Warszawie, żądał on zapłacenia okupu za Lwów i upominku, zgodnie z traktatem. Sejm był jednak zdecydowany na rozstrzygnięcie na polu bitwy. Powołano radę wojenną przy królu i hetmanach, która miała zdecydować o wojnie bądź pokoju. Szukano również pomocy za granicą, jednak otrzymano jedynie wsparcie pieniężne od papieża. Ponadto podjęto decyzję o uchwaleniu podatków na armię, zwiększenie jej stanu liczebnego, która jesienią 1673 roku wynosiła 46,5 tysiąca żołnierzy i 65 dział.
W 1673 roku armia polska pod wodzą hetmana Jana Sobieskiego pokonała Turków pod Chocimiem, przekreślając postanowienia “Haniebnego pokoju”.
Zdjęcia:
Plan Kamieńca Podolskiego, grafika i rysunek, autor: Tomaszewicz Cyprian (fl. 1672-1679), Sygnatura: G.61662, źródło: Biblioteka Narodowa, domena publiczna;
Kamieniec Podolski, grafka i rysunek z 1852 roku, autor: Deroy Isidore-Laurent (1797-1886), Współautor: Kulesza Michał (1799-1863), Sygnatura: T. XVIII/7377, źródło: Biblioteka Narodowa, domena publiczna;
Chocim na pocztówce, autor: G. Hotin, tureckaâ krěpost’ z 1918 roku, Sygnatura: Poczt.20041, źródło: Biblioteka Narodowa, domena publiczna;
Kamieniec, widok na zamek od północy], fotografia z 1919 roku, Sygnatura: F.123309/IV, źródło: Biblioteka Narodowa, domena publiczna.