13 października 1770 roku konfederaci barscy w Preszowie na Słowacji ogłosili akt detronizacji króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, a tym samym bezkrólewie w Polsce.
Zawiązana w 1768 roku konfederacja w Barze w obronie niepodległości, wiary katolickiej i przywilejów szlacheckich, była jednocześnie skierowana przeciwko królowi Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu i dominacji rosyjskiej w Rzeczypospolitej, sprzeciwiała się równouprawnieniu innowierców i próbom reformy ustroju państwa. Działania konfederatów od początku miały charakter partyzancki, nie udało im się zdobyć żadnej ważnej twierdzy, a Rosja uwikłana w wojnę z Turcją nie miała sił, aby stłumić powstanie, które rozlało się na terytorium Rzeczypospolitej.
Konfederacji barscy w 1770 roku ogłosili 13 października w Preszowie na Słowacji akt detronizacji króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, a tym samym bezkrólewie w Polsce, z kolei jeden z konfederatów – pułkownik Kazimierz Pułaski otrzymał zgodę na porwanie Stanisława Augusta Poniatowskiego i uwięzienie go w twierdzy jasnogórskiej. Zamachowcy dokonali próby porwania 3 listopada 1771 roku, jednak porwanie nie powiodło się i król powrócił na Zamek Królewski w Warszawie.
Informacja o porwaniu dość szybko się rozeszła, a czyn ten spowodował, że wszyscy zwolennicy konfederatów odwrócili się od nich, uznając zamachowców za „królobójców”. Próba porwania króla miała również ogromny wpływ na dalsze trwania konfederacji, która chyliła się powoli ku upadkowi, stając się dogodnym pretekstem dla Rosji do realizacji swoich zamiarów aneksyjnych wobec Rzeczypospolitej. Już w trakcie trwania konfederacji oprócz Rosji do działania przeszły Prusy i Austria, które skorzystały z sytuacji i panującej w Polsce anarchii biorąc udział w rozbiorze ziem polskim, co stało się faktem w 1772 roku.
Zdjęcia:
Portret Stanisława Augusta Poniatowskiego w stroju koronacyjnym, autor/źródło: Marcello Bacciarelli (1731–1818), fotograf: Jerzy Lileyko (1980). Vademecum Zamku Warszawskiego, Warszawa, ISBN 83-22318-18-9 data: 1764 rok, zbiór: Zamek Królewski w Warszawie, za Wikimedia Commons, domena publiczna;
Kazimierz Pułaski, za Wik.imedia Commons, domena publiczna;
Mapy i atlasy, Rozbiory Polski, wydanie przed 1807 rokiem, sygnatura: ZZK 29 191, domena publiczna.