KARTKA Z KALENDARZA – 10 SIERPNIA

10 sierpnia 1920 roku Turcja podpisała w Sevres traktat pokojowy z Państwami Ententy, na mocy którego Turcja utraciła szereg terytoriów, między innymi na rzecz Grecji – Trację Wschodnią po Morze Czarne z Adrianopolem i półwysep Gallipoli, zaś zachodnia i południowa Anatolia zostały podzielone na dwie strefy wpływów – włoską i francuską.

Mapa Europy z granicami według traktatów pokojowych, mapy i atlasy z 1920 roku, autor: Bazewicz Józef Michał (ca 1862-1928), Wydawca: J. M. Bazewicz, Sygnatura: ZZK 215, źródło: Biblioteka Narodowa, domena publiczna

Koniec Imperium Osmańskiego nastąpił w wyniku klęski po I wojnie światowej. Narzucony Turcji traktat w Sevres z 10 sierpnia 1920 roku, w efekcie którego państwo Osmanów miało zostać całkowicie podporządkowane zwycięskim mocarstwom. Warto podkreślić, że Wielkie Zgromadzenie Narodowe Turcji odrzuciło postanowienia traktatu jako prowadzące do rozbioru Turcji, co w konsekwencji oznaczało wojnę z Ententą. Podpisanie traktatu w Sevres doprowadziło do wewnętrznej rewolty w państwie na czele której stanął Mustafę Kemala Pasza, zwany później Atatürkiem. Buntownicy związali się sojuszem z Radziecką Rosją, dzięki czemu mogli pozyskać broń i potrzebne im pieniądze na prowadzenie wojny.

Mustafa Kemal stojąc na czele nowych republikańskich władz wypowiedział posłuszeństwo rządowi w Stambule, doprowadził do zwycięskiej wojny wyzwoleńczej z Grecją wspieranej przez zachodnie mocarstwa, a także upadku sułtanatu, bowiem 1 listopada 1922 roku abdykował ostatni sułtan Imperium Osmańskiego – Mehmed VI.

Stambuł. Pomnik niepodległości na placu Taksim – Na pierwszym planie z wyciągniętą ręką pierwszy prezydent Turcji Kemal Ataturk, Sygnatura: 2-16520, źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, domena publiczna

Wojnę z Ententą zakończył 23 lipca 1923 roku traktat w Lozannie, na mocy którego Turcja m.in. odzyskała pełne zwierzchnictwo nad Anatolią i Tracją Wschodnią, Grecja musiała się zgodzić na demilitaryzację swoich wysp przylegających do Anatolii, jednak Turcja musiała zrzec się praw do ziem arabskich.

Warto podkreślić, że traktat w Lozannie przekreślał postanowienia nieuznanego przez Turcję traktatu z Sèvres z 10 sierpnia 1920 roku.

Mapa Europy (polityczna) z nowemi granicami, mapy i atlasy z 1921 roku, autor: Bazewicz Józef Michał (ca 1862-1928), Wydawca: J. M. Bazewicz, Sygnatura: ZZK 3 044, źródło: Biblioteka Narodowa, domena publiczna
Scroll to Top