Badania archeologiczne prowadzone przy kościele pw. św. Ducha przy ul. Krakowskiej w Bytomiu potwierdziły, że Bytom pełnił ważną rolę na szlakach handlowych łączących największe miasta w Europie Środkowo-Wschodniej. Dowodem na to jest odnaleziony w Bytomiu półgrosz z okresu panowania w Polsce króla Jana Olbrachta.
Warto podkreślić, że w średniowieczu bieg dziejów Bytomia był bardzo zmienny. Bytom w wyniku działań politycznych znalazł się przy granicy Królestwa Polskiego i Czeskiego, a po opanowaniu tronu czeskiego przez Habsburgów, pomiędzy dwoma potężnymi rodami europejskimi – Jagiellonami i Habsburgami. Z tego też względu Bytom wybierano z jednej strony na miejsce postoju wybitnych osobistości, a także jako miejsce ważnych wydarzeń politycznych, przede wszystkim rokowań.
Półgrosz z Bytomia króla Jana Olbrachta (okres panowania 1492–1501) – Archiwum Muzeum Górnośląskie w Bytomiu
Z ważnych wydarzeń, jakie miały miejsce w XV i XVI wieku warto wymienić między innymi: wojny husyckie, w wyniku których 13 kwietnia 1430 Bytom został zajęty przez wojska husyckie, wizyty: króla polskiego Kazimierza Jagiellończyka w Bytomiu w 1459 roku w czasie rokowań z księciem Januszem oświęcimski, w sprawie zakupu jego księstwa przez polskiego władcę, Jana Długosza w 1460 roku w związku z rokowaniami pokojowymi prowadzonymi z królem czeskim Jerzym z Podiebradu, Albrechta Hohenzollerna – ostatniego Wielkiego Mistrza Zakonu Krzyżackiego, który odwiedził w Bytomiu swojego brata Jerzego Hohenzollerna oraz zawarcie traktatu będzińsko-bytomskiego 9 marca 1589 roku, na mocy którego Maksymilian III Habsburg zrzekł się tytułu króla Polski i pretensji do korony polskiej, a Zygmunt III Waza uznany został za króla Polski.
Potwierdzeniem, że Bytom w XV wieku odgrywał ważną rolą polityczną i handlową stanowi fakt odnalezienia podczas prac archeologicznych przy kościele pw. św. Ducha /prowadzonych przez pracowników naukowych Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu/ monety półgroszowej bitej w okresie panowania króla polskiego Jana Olbrachta /1492-1501/. Dzisiaj możemy snuć jedynie przypuszczenia w jakich okolicznościach znalazła się moneta w tym miejscu. Czy był to poseł z misją dyplomatyczną, czy kupiec prowadzący w Bytomiu interesy?
Warto jednak podkreślić, że za czasów panowania Jana Olbrachta bite były denary i półgrosze koronne, na których widoczny był: na awersie wizerunek korony otwartej, zaś na rewersie orzeł w koronie. Dobrze są one widoczne na monecie półgroszowej odnalezionej podczas badań archeologicznych przy kościele pw. św. Ducha przy ul. Krakowskiej w Bytomiu.
Zdjęcia: Półgrosz z Bytomia króla Jana Olbrachta (okres panowania 1492–1501) – awers oraz Półgrosz z Bytomia króla Jana Olbrachta – rewers.