Racibórz – królestwo śląskiego średniowiecznego gotyku

Leżący na południu województwa śląskiego Racibórz należy do jednego z najstarszych miast w Polsce. Prawa miejskie otrzymał już w 1217 roku. Miasto to wzmiankowane było przez Galla Anonima w kronice, gdzie odnajdujemy informację o zdobyciu w 1108 roku grodu przez rycerzy Bolesława Krzywoustego.

Racibórz od 1172 roku był stolicą księstwa z Mieszkiem I Plątongim na tronie, zaś w 1299 roku z woli księcia Przemysława władzę w mieście przejęła rada miejska.

Racibórz – królestwo śląskiego średniowiecznego gotyku, fot. Tomasz Sanecki

We władaniu Piastów utrzymał się Racibórz do 1336 roku, wówczas miasto przejęli opawscy Przemyślidzi. Z kolei po bezpotomnej śmierci Walentego Przemyślidy w 1521 roku, władzę nad księstwem raciborskim przejął książę opolski Jan II Dobry z górnośląskiej linii Piastów. W 1551 roku Racibórz znalazł się pod panowaniem Habsburgów, którzy przejęli wówczas koronę czeską. W rękach Habsburgów miasto pozostało do 1742 roku, kiedy z większością Śląska weszło w skład Królestwa Prus.

XIX wiek to okres szybkiego rozwoju miasta. W 1846 roku wybudowano linię kolejową, która w 1848 roku połączyła Racibórz z Berlinem i Wiedniem. W okolicznych kopalniach prowadzono eksploatację rudy, którą przetapiano w hutach oraz rozwinął się przemysł metalowy.

Racibórz do 1945 roku był miastem niemieckim, w wyniku zmiany granic po zakończeniu II wojny światowej przypadł Polsce. Znajdują się tutaj liczne zabytki: zamek piastowski, kaplica zamkowa, baszta więzienna, rynek oraz liczne zabytkowe kościoły. Tutaj również znajduję się jeden z największych producentów elektrod oraz bloków grafitowych i węglowych w Polsce – SGL Carbon Group Polska S.A, gdzie podczas II wojny światowej naziści wykorzystywali do prób z tworzeniem własnej bomby atomowej.

O raciborskich zabytkach:
Zamek w Raciborzu – pierwszy wzmianki pochodzą już z 1108 roku w kronice Galla Anonima. Gród był pod koniec XII wieku siedzibą Mieszka I Laskonogiego, wnuka króla polskiego Bolesława Krzywoustego. W XIII wieku na miejsce drewnianego grodu zaczął powstawać murowany zamek, który był wielokrotnie przebudowywany i pełnił centrum władzy Piastów. Później aż do połowy XVI wieku był własnością rodu czeskich Przemyślidów, a także rezydencją wielkich rodów, w tym między innymi polskich Wazów. W XIX wieku zamek przeszedł na własność rodu Hohenlohe – Schillingsfürst, tytułującej się jako książęta von Ratibor.

Obecnie zamek jest własnością Powiatu Raciborskiego i przeszedł odbudowę, zakończoną w 2012 roku.

Kaplica zamkowa – powstała pod koniec XIII wieku jako wotum dziękczynne biskupa wrocławskiego Tomasza II za zakończenie sporu z księciem wrocławskim Henrykiem IV Probusem, do którego doszło w 1287 roku w Raciborzu. Wielokrotnie przebudowywana, a obecny kształt pochodzi z połowy XIX wieku. Odbudowana wraz z zamkiem stanowi jeden z najważniejszych zabytków Raciborza.

Baszta więzienna – stanowiła ważny punkt obwarowań miejskich w Raciborzu już w XIII wieku. Była modernizowana i rozbudowywana, między innymi w związku z groźbą najazdu tureckiego w 1683 roku.

Do baszty trafiali przestępcy, zbrodniarze, ale również czarownice. Pierwsza z nich została przywieziona do Raciborza z Nieboczów w 1663 roku. Wówczas oraz w 1667 roku odbyły się w Raciborzu procesy o czary.

Warto dodać, że baszta więzienna to jeden z najbardziej rozpoznawalnych zabytków w Raciborzu. Znalazła się ona na znaczkach pocztowych oraz 2-złotowej monecie wydanej przez Narodowy Bank Polski w 2007 roku.

Wśród innych zabytków, które warto zobaczyć w Raciborzu są: Rynek, kościół pw. św. Ducha, kościół Farny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, kościół pw. św. Jakuba, fortyfikacje miejskie, kościół pw. św. Jana Chrzciciela oraz kościół św. Mikołaja.

Scroll to Top