9 maja 1921 roku doszło do zawieszenia działań bojowych w III powstaniu śląskim. Było ono efektem działań dyktatora III powstania śląskiego Wojciecha Korfantego, który zmierzał po osiągniętych sukcesach powstańców do zakończenia powstania, która wybuchło z 2 na 3 maja 1921 roku.
Wynik plebiscytu na Górnym Śląsku 20 marca 1921 roku, który miał zdecydować o przynależności tego regionu do Niemiec czy Polski, nie zadowolił żadnej ze stron. Do porozumienia w sprawie podziału Górnego Śląska nie potrafili dość również alianci, bowiem Francuzi przychylali się do polskich koncepcji, zaś Brytyjczycy i Włosi zamierzali przyznać naszemu krajowi jedynie skrawki tego regionu. Brak decyzji aliantów spowodował, że Wojciech Korfanty w obawie przed niekorzystnym dla Polski podziałem Śląska zdecydował się na wybuch III powstania śląskiego. Decyzję o rozpoczęciu III powstania śląskiego podjęto w nieistniejącym już hotelu „Lomnitz” w Bytomiu 30 kwietnia 1921 roku podczas spotkania Wojciecha Korfantego z dowódcami wojskowymi.
Korfanty stanął na jego czele, a dowódcą wojsk powstańczych został ppłk Maciej Mielżyński, którego w czasie powstania zastąpił ppłk. Kazimierz Zenkteller. Wojska powstańcze podzielone na 3 grupy operacyjne – „Wschód”, „Północ” i ‘Południe”, liczyły w trakcie całego powstania od 35 do 45 tysięcy, zaś głównym ich przeciwnikiem był Selbstschutz Oberschlesiens /Samoobrona Górnego Śląska/, w ramach której walczyli także ochotnicy napływający z głębi Niemiec działający we Freikorpsach. Siły niemiecki liczyły około 30 tysięcy żołnierzy, a na ich czele stanął od 20 maja 1921 roku znany na Śląsku generał Karl Hoefer.
Powstańcy rozpoczęli działania bojowe z 2 na 3 maja zaskakując początkowo oddziały niemieckie. Do ważniejszych walk doszło w Królewskiej Hucie /dzisiejszy Chorzów/, Katowicach, Gliwicach czy Zabrzu, a powstańcy dość szybko opanowali linię Odry /tzw. linię Korfantego/. Powstańcom udało się również zająć 8 maja Górę św. Anny oraz w walkach o Kędzierzyn i port na Odrze – tzw. Przystań Kozielską /4-10 maja/ wyprzeć siły niemieckie za Odrę. Sytuacja wojsk powstańczych zmieniła się wraz z decyzją Wojciecha Korfantego, który po osiągniętych sukcesach zmierzał do zakończenia powstania.
9 maja doszło do zawieszenia walk, jednak strona niemiecka po uzupełnieniu sił i sprzętu 21 maja przystąpiła do kontrofensywy, dzięki której osiągnęli znaczne sukcesy, odbijają między innymi Górę św. Anny czy Kędzierzyn.
Zdjęcia:
III powstanie śląskie – powstańczy ciężki karabin maszynowy Maxim wz. 1908 na podstawie saneczkowej w akcji nad Odrą, źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, sygnatura: 1-H-442;
Grupy powstańców na pozycjach nad Olzą – powstańcy uzbrojeni m.in. w karabiny Mannlicher wz. 1890 i granaty trzonkowe pozują do zdjęcia przy ziemiance, źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, data wydarzenia: 1921 rok, sygnatura: 1-H-443-2, domena publiczna;
III powstanie śląskie – bateria powstańcza na pozycji ogniowej pod Sławięcicami, źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, data wydarzenia: 1921 rok, sygnatura: 1-H-441, domena publiczna.