KARTKA Z KALENDARZA – 30 LISTOPADA – Mój Historyczny Blog

30 listopada 1939 roku Związek Radziecki zaatakował Finlandię, rozpoczynając tzw. wojnę zimową.

Wojnę poprzedziły żądania, z jakimi ZSRR wystąpił do rządu fińskiego 12 października 1939 roku. Stalin domagał się przesunięcia w kierunku północno-zachodnim granicy o 25 kilometrów, demontażu umocnień oraz udostępnienia na okres 30 lat półwyspu Hanko dla baz marynarki i lotnictwa sowieckiego. Sowieci w zamian oferowali słabo zaludnione terytorium w Karelii, obejmujące głównie nieużytki i tajgę.

Rząd fiński odmówił spełnienia żądań sowieckich, wobec czego ZSRR rozpoczęło 30 listopada 1939 roku działania wojenne. Finowie wykorzystując tzw. linię Mannerheima – pas umocnień powstałych z inicjatywy marszałka Carla von Mannerheima /był głównodowodzącym wojsk fińskich w czasie wojny zimowej/, przez dłuższy czas odpierali ataki sowieckie, które udowodniły – mimo ogromnej przewagi Armii Czerwonej – jej słabość. Finom sprzyjały ponadto trudne, lesiste tereny oraz mroźna i śnieżna zima, która również miała wpływ na tempo działań Sowietów.

Mapa Europy przed 1940 rokiem, za „Daily Mail War Atlas: with 32 pages of fully coloured maps covering the belligerent countries, neutral states and principal theatres of war: complete with large-scale, folding Air-View Map of the Western Front” – Atlas wojny Daily Mail: z 32 stronami w pełni kolorowych map obejmujących kraje wojujące, państwa neutralne i główne teatry działań wojennych: wraz z wielkoskalową, składaną mapą frontu zachodniego z widokiem z powietrza, Współautor korporatywny: George Philip and Son – Opracowanie, London Geographical Institute – Instytucja sprawcza, Redakcja „Daily Mail”- Wydawca, Sygnatura: ZZK 0.3 274, źródło: Biblioteka Narodowa, domena publiczna

Dopiero w lutym 1940 roku kolejna ofensywa Armii Czerwonej spowodowała, że Finowie musieli do obrony kraju rzucić ostatnie odwody. Wobec przewagi Rosjan zmuszeni zostali do ewakuacji bazy morskiej w Koivisto, co umożliwiło Rosjanom wykonanie manewru oskrzydlającego przez zamarzniętą Zatokę Fińską. Armii Czerwonej udało się zdobyć przyczółki na tyłach wojsk fińskich i odciąć Viipuri. Wskutek przewagi Rosjan i wyczerpania sił, rząd fiński rozpoczął rokowania, zakończone 13 marca pokojem w Moskwie.

Mapa Skandynawii w czasie II wojny światowej, za „Daily Mail War Atlas: with 32 pages of fully coloured maps covering the belligerent countries, neutral states and principal theatres of war: complete with large-scale, folding Air-View Map of the Western Front” – Atlas wojny Daily Mail: z 32 stronami w pełni kolorowych map obejmujących kraje wojujące, państwa neutralne i główne teatry działań wojennych: wraz z wielkoskalową, składaną mapą frontu zachodniego z widokiem z powietrza, Współautor korporatywny: George Philip and Son – Opracowanie, London Geographical Institute – Instytucja sprawcza, Redakcja „Daily Mail”- Wydawca, Sygnatura: ZZK 0.3 274, źródło: Biblioteka Narodowa, domena publiczna

Finlandia na mocy traktatu pokojowego utraciła około 35 tysięcy km2 na Przesmyku Karelskim, w tym miasto Viipuri, ale utrzymała pełną suwerenność. Finowie stracili około 25 tysięcy żołnierzy zabitych i rannych, zaś Armia Czerwona nawet ponad 250 tysięcy zabitych i rannych.

Wojna zimowa obnażyła słabość Armii Czerwonej, pozbawionej skutecznych oficerów, którzy zginęli w wyniku stalinowskich czystek. Ten fakt potwierdził się w czerwca 1941 roku kiedy III Rzesza Niemiecka zaatakowała Związek Radziecki.

Zdjęcia:

Carl Mannerheim, marszałek fiński. Fotografia sytuacyjna za biurkiem, sygnatura: 2-15628, źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, domena publiczna;

Carl Mannerheim, marszałek fiński. Fotografia portretowa, Data wydarzenia: 1942-06, Sygnatura: 2-15627, źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, domena publiczna;

Józef Stalin – Źródło: zasoby Biblioteki Kongresu Stanów Zjednoczonych, oddziału Prints and Photographs division, za Wikimedia Commons.