19 września 1551 roku w Fontainebleau urodził się Henryk III Walezy, pierwszy polski król elekcyjny /w drodze elekcji viritim, czyli takiej, w której udział mógł wziąć każdy szlachcic/ i wielki książę litewski w latach 1573-1575, a od 1574 roku król Francji.
Henryk Walezy objął tron polski po śmierci ostatniego Jagiellona – Zygmunta II Augusta, który zmarł bezpotomnie /pojawiają się jednak opinie, że miał dwie nieślubne córki/. W chwili objęcia polskiego tronu Henryk Walezy miał 22 lata, jednak jego rządy jako króla polskiego trwały zaledwie kilka miesięcy, bowiem po śmierci brata Karola IX zdecydował się na ucieczkę z kraju z 18 na 19 czerwca 1574 roku.
Królem Polski Henryk III Walezy został ogłoszony 11 maja 1573 roku, a jego koronacja na króla odbyła się 21 lutego 1574 roku w katedrze wawelskiej w Krakowie. W Polsce Walezy od początku toczył spory z polską szlachtą m.in.: o zaprzysiężenie artykułów henrykowskich oraz ślub ze starszą o około 30 lat siostrą zmarłego Zygmunta II Augusta – Anna Jagiellonką. Po ucieczce z Polski objął rządy we Francji jako Henryk III – został koronowany w lutym 1575 roku jako Henryk III. Obejmując rządy we Francji próbował zakończyć trwające tam wojny religijne.
Henryk Walezy był ostatnim z dynastii Walezjuszy na tronie francuskim. Zmarł 2 sierpnia 1589 roku w Saint-Cloud koło Paryża, zasztyletowany przez dominikanina Jakuba Clémenta, który podstępem otrzymał u króla audiencję i wbił mu nóż w podbrzusze.
Zdjęcia:
Potęga Rzeczypospolitej u zenitu. Złota wolność. Elekcja w 1573 roku, autor: Jan Matejko, data obrazu: 1889 rok, zbiór: Zamek Królewski w Warszawie, źródło/fotograf: Ewa Suchodolska, Marek Wrede (1998). Jana Matejki Dzieje cywilizacji w Polsce. Zamek Królewski w Warszawie. ISBN 83-7022-093-2, za Wikimedia Commons, domena publiczna;
Henryk Walezy (1574) : Warszawa, Zamek Królewski, pocztówka w lat 1918-1939, autor wzoru: Bacciarelli Marcello (1731-1818), źródło: Biblioteka Narodowa, sygnatura: DŻS XII 8b/p.30/24, domena publiczna.