19 lipca 1702 roku pod Kliszowem wojska saskie i polskie dowodzone przez króla polskiego Augusta II Mocnego i hetmana wielkiego koronnego Hieronima Augustyna Lubomirskiego zostały pokonane przez Szwedów dowodzonych przez króla Karola XII.
Bitwa pod Kliszowem była jednym z wielu starć w toczącej się Wielkiej Wojnie Północnej w latach 1700 – 1721. Formalnie Polska aż do 1704 roku nie brała w niej udziału i zachowała neutralność, jednak elektor saski i król Polski August II Mocny w sojuszu m.in. z Rosją prowadził działania wojenne, które zakończyły się nie tylko klęskami jego wojsk, ale zajęciem większości Rzeczypospolitej przez Karola XII.
Już w 1701 roku król Szwecji zajął Inflanty, Kurlandię, a w 1702 roku Warszawę, jednocześnie domagając się detronizacji Augusta II. Król Polski nie zamierzał rezygnować z walki i zdecydował się na walną bitwę z wojskami szwedzkimi w Małopolsce. Do bitwy doszło 19 lipca 1702 roku pod Kliszowem /dzisiaj województwo świętokrzyskie/, gdzie starły się połączone siły Augusta II liczące około 16-18 tysiącami żołnierzy saskich i ponad 6,5 tysięczną armią Polaków pod wodzą hetmana Hieronima Lubomirskiego przeciwko siłom Karola XII dowodzącego 12 tysięczną armią.
Bitwa zakończyła się porażką Polaków w głównej mierze z powodu wycofania się z walki wojsk dowodzonych przez Lubomirskiego. Wraz z uderzeniem Szwedów na prawe skrzydło armii Augusta II Mocnego, gdzie stały siły hetmana Lubomirskiego, po odparciu ataku szwedzkiego, Hieronim Lubomirski zdecydował się na uderzenie polskiej husarii, które zakończyła się niepowodzeniem. To spowodowało, że hetman wycofał się wraz ze swoimi oddziałami z walki, pozostawiając na polu bitwy wojska saskie, które wobec przewagi Szwedów ratowały się ucieczką, oddając tym samym zwycięstwo Karolowi XII.
Straty wojsk Augusta II Mocnego wyniosły około 2 tysięcy zabitych, zaś po stronie Szwecji poległo 500 żołnierzy. Następstwem przegranej bitwy pod Kliszowem było zajęcie przez Karola XII Krakowa i skierowanie uderzenia na Saksonię.
Zdjęcia:
Portret Augusta II Mocnego, króla Polski, elektora saksońskiego, artysta: Nicolas de Largillière, data: około 1714 – 1715 rok, zbiór: Nelson-Atkins Museum of Art, za Wikimedia Commons, domena publiczna;
Król Szwecji Karol XII, źródło: zbiór – Nationalmuseum w Sztokholmie, artysta – Hyacinthe Rigaud (lub jego warsztat), data: 1715 rok, za Wikimedia Commons, domena publiczna;
Karol XII, król Szwecji, Grafika i Rysunek 1839 – 1841, Współautor: Chodowiecki Daniel (1726-1801), Sygnatura: G.27556/I, źródło: Biblioteka Narodowa, domena publiczna;
Plan bitwy pod Kliszowem, grafika, rysunek sprzed 1866 roku, Zakrzewski Aleksander (1799-1866) – Rytownik, Sygnatura: G.41051/I, źródło: Biblioteka Narodowa, domena publiczna;
Bitwa pod Kliszowem, obraz nieznanego malarza, źródło: Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, za Wikimedia Commons, domena publiczna;