KARTKA Z KALENDARZA – 14 GRUDNIA

14 grudnia 1575 roku książę Siedmiogrodu Stefan Batory został ogłoszony królem Polski. Ten władca rządził Polską zaledwie 11 lat, dokonując nie tylko szeregu reform w Polsce, ale również odniósł zwycięstwo w wojnie z Państwem Moskiewskim, odzyskując Inflanty oraz Połock.

W kraju Batory przeprowadził reformy w wielu dziedzinach życia publicznego. Zreformował wojsko, unowocześnił uzbrojenie, powołał Trybunał Koronny, reformował szkolnictwo, jak również wspierał polską kulturę. Stefan Batory do historii przeszedł jednak jako wspaniały wódz i zwycięzca w wojnie z Moskwą, w której pokonał armię cara Iwana IV Groźnego.

Wojna ta miała również ogromne znaczenia dla sytuacji w Europie Środkowo – Wschodniej. Plany Iwana IV zdobycia przez Rosję dostępu do Bałtyku legły wówczas w gruzach. Zwycięstwo Batorego skutecznie więc opóźniło proces wzrostu hegemonii Rosji w regionie o prawie 100 lat.

Sukcesy Batorego w wojnie z Moskwą oraz wysunięta przez papieża Grzegorza XIII propozycja utworzenia nowej Ligi Świętej przeciw Turcji mogła okazać się dla sułtana poważnym zagrożeniem. Batory do końca życia prowadził tajne rozmowy w tej sprawie, bowiem łączył możliwość przystąpienia do Ligi Świętej przede wszystkim z wyzwoleniem własnej ojczyzny – Węgier. Gdyby plany wojny z Turcją się powiodły, a konflikt zakończył się jego zwycięstwem, sytuacja w Europie uległaby diametralnym zmianom. Przede wszystkich Batory miałby realną szansę na zjednoczenie wszystkich ziem węgierskich po swoim berłem. Dla Habsburgów byłby to wyraźny sygnał, że pod ich bokiem urósł im potężny rywal, którego celem będzie odebranie im tytułu króla Węgier. Ponadto wzrosłaby znacząco pozycja Polski będącego państwem, którego władca przyczynił się do odsunięcia zagrożenia i wpływów tureckich w Europie. Z kolei dla samej Turcji przegrana oznaczałaby praktycznie kres ich polityki, mającej na celu dominację w tej części Europy.

Niewątpliwie w razie powodzenia planów Batorego historia zmieniłaby swój bieg na dziesiątki lat, niestety dla Polski i Węgier Stefan Batory zmarł przedwcześnie, 12 grudnia 1586 roku w Grodnie, trapiony długoletnią chorobą, którą prawdopodobnie była uremia. Oczywiście pojawiły się pogłoski, jakoby Batory miał zostać otruty, jednak jaka nie byłaby przyczyna śmierci króla polskiego, data 1586 roku zakończyła marzenia Węgrów o niepodległości, jak również wielkie plany księcia Siedmiogrodu i króla Polski, które mogły zapisać jego imię w panteonie największych władców Europy.

Zdjęcia:

Portret króla Stefana Batorego na obrazie Marcina Kobera – 1583 rok, źródło: Muzeum Lubelskie z Lublinie, fotograf: praca własna – Artinpl, za Wikimedia Commons, domena publiczna,

Portret Anny Jagiellonki w stroju koronacyjnym, autor: Marcin Kober /1550-1598/, data: 1576, zbiór: Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie, za Wikimedia Commons, domena publiczna;

Mapa – Rozejm w Jamie Zapolskim w 1582 roku, kolorem pomarańczowym zaznaczono terytoria oddane Rzeczypospolitej przez Carstwo Rosyjskie, źródło: autor – Maciej Szczepańczyk na podstawie warstw Halibutt, za Wikimedia Commons, domena publiczna,

Zdjęcie: Autor – Jan Matejko, „Stefan Batory w Pskowie”, data powstania obrazu – 1872 rok, Kolekcja – Zamek Królewski w Warszawie, za Wikimedia Commons, domena publiczna.

Scroll to Top