KARTKA Z KALENDARZA – 13 GRUDNIA

13 grudnia 1981 roku miliony Polaków obudziło się w innej rzeczywistości. Tego dnia o godzinie 6.00 Polskie Radio nadało wystąpienie gen. Wojciecha Jaruzelskiego, w którym informował o wprowadzeniu na terenie całego kraju stanu wojennego.

Władze komunistyczne jeszcze w nocy z 12 na 13 grudnia dokonały zatrzymania i internowania działaczy opozycji i Solidarności. W sumie w ośrodkach internowania umieszczono około 5 tysięcy osób.

W operacji milicyjno – wojskowej wzięło udział kilkadziesiąt tysięcy żołnierzy i milicjantów, czołgi, wozy bojowe oraz innego rodzaju siły i sprzęt, mający na celu zaprowadzanie stanu wojennego na terenie Polski.

Operację stanu wojennego planowano w Polsce od wielu miesięcy. Generał Wojciech Jaruzelski był w stałym kontakcie z sowieckimi przywódcami i dowódcami wojskowymi. Decyzja o wprowadzeniu stanu wojennego została zaakceptowana 5 grudnia 1981 roku przez Biuro Polityczne KC PZPR. Z kolei w nocy z 8 na 9 grudnia 1981 roku w trakcie spotkania z przebywającym w Warszawie marszałkiem Wiktorem Kulikowem gen. Jaruzelski poinformował go o planowanych działaniach w Polsce związanych z wprowadzeniem stanu wojennego.

Do dziś jedną z niewyjaśnionych spraw związanych ze stanem wojennym w Polsce jest jego faktyczna liczba ofiar. Przedstawiane listy ofiar liczą od kilkudziesięciu do ponad stu nazwisk. Warto również podkreślić, że nieznana pozostaje także liczba osób, które straciły w tym okresie zdrowie na skutek prześladowań, bicia w trakcie śledztwa czy też podczas demonstracji ulicznych.

Jedną z największych tragedii stanu wojennego była pacyfikacji Kopalni Węgla Kamiennego „Wujek” w Katowicach, gdzie strajkowało ok. 3 tysięcy górników. 16 grudnia 1981 doszło do masakry górników strajkujących przeciw ogłoszeniu stanu wojennego. Podczas pacyfikacji siłami milicji oraz wojska i w wyniku strzałów Plutonu Specjalnego ZOMO zginęło 9 górników, a 23 zostało rannych. Najmłodszy z zabitych górników miał zaledwie 19 lat.

Pomnik górników poległych w czasie ataku oddziałów Ludowego Wojska Polskiego i ZOMO na Kopalnię Wujek w grudniu 1981 roku, fot. Tomasz Sanecki

Lista zabitych górników z KWK „Wujek”: Józef Czekalski (48 lat), Krzysztof Giza (24 lata), Joachim Gnida (28 lat), Ryszard Gzik (35 lat), Bogusław Kopczak (28 lat), Andrzej Pełka (19 lat), Jan Stawisiński (21 lat), Zbigniew Wilk (30 lat), Zenon Zając (22 lata).

Stan wojenny został zawieszony 31 grudnia 1982 roku, a odwołano go dopiero 22 lipca 1983 roku.

Zdjęcia:

Wojciech Jaruzelski ogłasza wprowadzenie stanu wojennego. Według późniejszego orzecznictwa akt ten był niezgodny nawet z komunistycznym prawem obowiązującym w PRL, źródło: Instytut Pamięci Narodowej, za “Stan wojenny w naszej pamięci”, Autor: Filip Musiał, 11.12.2021, Przystanek Historia – https://przystanekhistoria.pl/pa2/teksty/77069,Stan-wojenny-w-naszej-pamieci.html

VII Plenum Naczelnego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego w Warszawie 31 marca 1982 roku. Członkowie prezydium. Widoczni od lewej: Czesław Jaworski, gen. Wojciech Jaruzelski, prezes Roman Malinowski (przemawia), Autor: Rutowska Grażyna, Sygnatura: 40-1-129-7, źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, domena publiczna;

VII Plenum Naczelnego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego w Warszawie – na pierwszym planie od lewej stoją m.in.: NN, prezes Roman Malinowski, gen. Wojciech Jaruzelski, Data wydarzenia: 1982-03-31, Autor: Rutowska Grażyna, Sygnatura: 40-1-129-2, źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, domena publiczna.

Scroll to Top