Zabytkowa Kopalnia Srebra w Tarnowskich Górach

19 sierpnia 2023 Tomasz Sanecki
Wpisana na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO Zabytkowa Kopalnia Srebrna w Tarnowskich Górach na Górnym Śląsku to jedna z największych atrakcji w Polsce. To właśnie wydobycie srebra i ołowiu dało miastu Tarnowskie Góry bogactwo i rozwój. Odkrycie złóż srebra zapoczątkowało najpierw osadę górniczą, a w 1526 roku książę opolski Jan II Dobry, do którego należały tereny dzisiejszych Tarnowskich Gór oraz margrabia Jerzy Hohenzollern von Ansbach nadali powstającemu miastu Akt Wolności Górniczej, czyli przywilej górniczy oraz prawa miejskie. Już w 1529 roku w Tarnowskich Górach /nazwa od wsi Tarnowice i „gory” co w języku staropolskim oznaczało kopalnie/ powstał Urząd Górniczy. Miasto przeżywało dwa okresy wydobycia srebra i ołowiu – pierwszy od XVI wieku do początku XVII wieku oraz od końca XVIII wieku do XX wieku.

 

Zabytkowa Kopalnia Srebra w Tarnowskich Górach

Największy okres prosperity w wydobyciu srebra nastąpił w XIX wieku, po tym jak w 1784 roku odkryto nowe pokłady rudy ołowiu i srebra, a nowej kopalni nadano imię „Fryderyk”. W 1786 roku koło Tarnowskich Gór powstała huta srebra i ołowiu Fryderyk. Z kolei w 1788 roku w kopalni „Fryderyk” rozpoczęła pracę maszyna parowa, której celem było odwadnianie kopalni, co umożliwiło sięgnięcie po głębsze pokłady rud ołowiu i srebra. Oprócz maszyny parowej rozpoczęto także drążenie systemów odwadniających opartych o „Sztolnię Głęboką Fryderyk” i „Sztolnię Boże Wspomóż”. Warto dodać, że wówczas zaczęły także powstać szyby – „Anioł”, którym obecnie turyści zjeżdżają do Zabytkowej Kopalni Srebra oraz szyby „Szczęść Boże” i „Żmija”, które również zwiedzają turyści w kopalni.

Zabytkowa Kopalnia Srebra w Tarnowskich Górach

Bogate złoża rud ołowiu i srebra zaczęły się wyczerpywać na początku XX wieku, co spowodowało, że w kopalni „Fryderyk” rozpoczęto wygaszanie działalności, która na obszarze miejskim zakończyła się już w 1913 roku. Warto dodać, że w 1922 roku po zmianie granic i podziale Górnego Śląska między odrodzoną Polskę i Niemcy, Tarnowskie Góry i kopalnia „Fryderyka” znalazły się po stronie polskiej. Wówczas już w latach dwudziestych XX wieku rozpoczęły się badania podziemi tarnogórskich, a w 1938 roku miasto otrzymało nadanie górnicze na budowę kopalni pokazowej „Bolesław Śmiały”, jednak wybuch II wojny światowej zniweczył turystyczne plany Tarnowskich Gór.

Po zakończeniu II wojny światowej powrócono do planów sprzed wojny, a w mieście powstało Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej, którego celem było udostępnienie podziemi dawnej kopalni „Fryderyk”. Plany z lat pięćdziesiątych XX wieku udało się zrealizować 5 września 1976 roku – w 450. rocznicę nadania Tarnowskim Górom praw miejskich oddając do użytku turystom Zabytkową Kopalnię Srebra.

Zabytkowa Kopalnia Srebra w Tarnowskich Górach - fot. Tomasz Sanecki

Warto dodać, że 9 lipca 2017 roku w Krakowie podczas 41. sesji Komitetu Światowego Dziedzictwa, Zabytkowa Kopalnia Srebra w Tarnowskich Górach została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO znalazło się łącznie 28 obiektów pogórniczych głównie w Tarnowskich Górach, ale również Bytomiu i Zbrosławicach. Wpis UNESCO obejmuje pozostałości po dawnych kopalniach ‒ wyrobiska i szyby górnicze, wyjątkowy w skali świata system odwadniania i wykorzystania wody pogórniczej oraz elementy krajobrazu kulturowego. To nie tylko Zabytkowa Kopalnia Srebra i Sztolnia Czarnego Pstrąga, ale też 26 innych obiektów usytuowanych w Tarnowskich Górach, Bytomiu i Zbrosławicach, w tym krajobraz pogórniczy Srebrnej Góry oraz Rezerwat „Segiet” w Bytomiu – Suchej Górze. Z kolei w Zbrosławicach do UNESCO został wpisany pochodzący z 1834 roku neoklasyczny portal wylotu głębokiej sztolni „Fryderyk” w rejonie rzeki Dramy.

Informacja dotyczące zwiedzania, ceny biletów oraz dodatkowe informacje o innych obiektach dostępne są na stronie Zabytkowej Kopalni Srebra w Tarnowskich Górach

Zabytkowa Kopalnia Srebra w Tarnowskich Górach

Zobacz ostatnie wpisy