Wielki piec huty „Pokój” w Rudzie Śląskiej

30 września 2023 Tomasz Sanecki
Wielki piec huty „Pokój” w Rudzie Śląskiej, a dokładnie w dzielnicy Nowy Bytom to jeden z najbardziej charakterystycznych obiektów poprzemysłowych nie tylko w Rudzie Śląskiej, ale również na Górnym Śląsku. Postindustrialny obiekt został w 2012 roku decyzją Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach wpisany do rejestru zabytków, a także znajduje się na Europejskim Szlaku Dziedzictwa Przemysłowego ERIH (European Route of Industrial Heritage). 

 

Wielki piec huty Pokój w Rudzie Śląskiej

Huta „Pokój”, czyli „Friedenshütte” została założona w 1840 roku przez Moritza Friedlandera, Davida Loewenfelda i Simona Loewiego. Jej budowa rozpoczęła proces urbanizacji w tej części Rudy Śląskiej, gdzie powstały przede wszystkim budynki dla pracowników huty oraz jej właścicieli. „Friedenshütte” była jednym z najnowocześniejszych zakładów przemysłowych, stosując najnowsze rozwiązania techniczne. W 1884 roku w hucie powstała stalownia tomasowska, w 1887 roku stalownia martnenowska, z kolei w 1913 roku huta poza stalownią martnenowską i tomasowską posiadała również 6 wielkich pieców, wszystkie rodzaje walcowni, elektrownię oraz spiekalnię rud. Po zmianie granic – teren huty znalazł się po stronie polskiej – huta „Pokój” była największym tego typu zakładem w ówczesnej Polsce, gdzie w 1933 roku na bazie wynalazku Tadeusza Sendzimira uruchomiono w niej pierwszą walcownię blachy na zimno.

Wielki piec huty "Pokój" w Rudzie Śląskiej - fot. Tomaz Sanecki

Po II wojnie światowej do huty „Pokój” włączono zakłady hutnicze z Gliwic, tworząc największą hutę żelaza i stali w powojennej Polsce, w której pod koniec lat sześćdziesiątych XX wieku wybudowano stojący do dziś wielki piec huty „Pokój”. Wzniesiono go w 1968 roku, a jego konstrukcja ma 40 metrów. Wielki piec był stale modernizowany i dostosowywany do produkcji m.in. do produkcji żelazomanganu w 1987 roku, jednak już na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX wieku rozpoczęto restrukturyzację zakładu. W 1988 roku zatrzymano stalownię, rozpoczęto wygaszanie wielkich pieców, a także walcowni. Wielki piec huty „Pokój” przeszedł jeszcze modernizację w połowie lat dziewięćdziesiątych XX wieku, jednak ostatecznie ze względów ekologicznych został w 2005 roku wyłączony. 

W zakładzie dzięki modernizacji uruchomiono w 2003 roku linię do cięcia wzdłużonego blach w kręgach, zmodernizowano walcownię blach grubych i walcownię kształtowników, zaś w 2009 roku oddano linię do produkcji profili precyzyjnych. 

Obecnie na terenie dawnego zakładu działają przynależne do Grupy Kapitałowej Węglokoks Huta Pokój SA., Huta Pokój Profile Sp. z o.o. oraz Huta Pokój Konstrukcje Sp. z o.o, w których wytwarza się kształtowniki formowane na zimno, kształtowniki walcowane na gorąco, kształtowniki stalowe oraz konstrucje stalowe, kształtowniki spawane i prefabrykaty.

Warto dodać, że wielki piec huty „Pokój” został w 2018 roku przejęty na własność przez samorząd Rudy Śląskiej, a obiekt zgodnie z przyjętymi w mieście planami ma stać się poprzemysłową atrakcją turystyczną Rudy Śląskiej i Górnego Śląska.

Adres:

41-907, Ruda Śląska;

ul. Niedurnego 79

Zdjęcia archiwalne:

  1. Die Friedenshütte bei Morgenroth in Oberschlesien, źródło: Śląska Bibliotea Cyfrowa, data: 1872 rok, domena publiczna;
  2. O/S. Industrie. Hochofen Friedenshütte, źródło: Śląska Biblioteka Cyfrowa, data przed 1939 rokiem, sygn. G 455_2/233 III, domena publiczna;
  3. Friedenshütte” w Rudzie Śląskiej Nowym Bytomiu, źródło: Śląska Biblioteka Cyfrowa, sygnatura: G 454/9 III, autor: Zakład Fotograficzny St. Pierzchalski, wydanie: przed 1922 rokiem, domena publiczna.

 

Wielki piec huty Pokój w Rudzie Śląskiej

Zobacz ostatnie wpisy