Zdobyć Budapeszt. Kampania na Węgrzech 1944

Kampania na Węgrzech w 1944 roku należała do jednej z najważniejszych operacji II wojny światowej. Wojska Armii Czerwonej miały na celu nie tylko opanowanie bogatych złóż ropy naftowej, ale przede wszystkim zdobyć Budapeszt, stolicę Węgier i jedno z najważniejszych miast Europy Środkowo – Wschodniej. Ten sukces umożliwiłby Rosjanom dotarcie do Bawarii i stolicy tego regionu Monachium.

Warto dodać, że manewr zdobycia Budapesztu można porównać do operacji „Market – Garden” w Europie Zachodniej /próba zdobycia mostów na Renie/, a mimo to nie zyskał on takiego rozgłosu i jest mało znany, jednak dzięki bułgarskiemu historykowi Kamenowi Navenkinowi możemy w pełni poznać historię i skutki tej operacji dla losów II wojny światowej i walk na froncie wschodnim.

Autor korzystając z licznych źródeł i archiwaliów oraz wspomnień żołnierzy biorących udział w tej kampanii z ogromną dokładności opisuje jakie jednostki oraz wskazuje najważniejsze nazwiska dowódców walczących w kampanii budapesztańskiej. Kamen Navenkin skupił się nie tylko na walkach i próbach zdobycia stolicy Węgier, ale również wyjaśnił jak doszło do obalenia rządów Horthyego i przejęcia władzy przez Partię Strzałokrzyżowców oraz dlaczego Węgry odgrywały tak ważną rolę w polityce niemieckiej w Europie Środkowo – Wschodniej.

Cennym aspektem publikacji, który poruszył autor była sprawa traktowania Węgrów zarówno przez Niemców, jak również żołnierzy Armii Czerwonej. Na co bułgarski historyk zwrócił szczególną uwagę to fakt, że w miarę jak Rosjanie zbliżali się do Budapesztu zapał Węgrów do walki gasł z każdym dniem. Co ważne Stalin obawiając się, że Brytyjczycy mogą uprzedzić Rosjan i zająć Bałkany, domagał się, aby wojska radzieckie jak najszybciej rozpoczęły ofensywę na Budapeszt. Zdobycie tego miasta miało ogromne znaczenie politycznej dla Józefa Stalina. Kemen Navenkin posiłkując się rozkazem Stalina oraz tzw. Stawki /kierownictwa (Kwatera Główna) Najwyższego Naczelnego Dowództwa Armii Czerwonej/ opisuje nie tylko jakie cele mieli osiągnąć żołnierze radzieccy, ale również jakie naciski kierowano na dowódców 2. Frontu Ukraińskiego, który zdobywał Budapeszt.

Na co warto zwrócić uwagę i co jest ogromną zaletą publikacji to szczegółowe opisy walk w rejonie Budapesztu. Poznajemy wszystkie rodzaje jednostek biorących udział w walkach, dowódców, ich zadania, ale również bułgarski historyk analizuje niepowodzenia walczących armii oraz polityczne znaczenie tych walk. Tym samym autor ukazuje nam, jak ważny był to front dla Stalina. Z drugiej strony bułgarski historyk analizując walki o Budapeszt pokazuje również, jak Rosjanie wykorzystali ten front do odwrócenia uwagi dowództwa niemieckiego od głównego kierunku działań wojennych w Polsce i Prusach Wschodnich. Ten teatr działań był głównym obszarem, w którym prowadzili operację uderzenia na Berlin żołnierze Armii Czerwonej. Dzięki zaangażowaniu sporych radzieckich sił w walkach na Węgrzech część wojsk niemieckich została przerzucona w rejon Budapesztu osłabiając w ten sposób siły Wehrmachtu w Polsce i Prusach Wschodnich.

Praca bułgarskiego historyka, co może zaskoczyć czytelnika nie kończy się na zdobyciu Budapesztu lecz na niepowodzeniu wojsk radzieckich, które 6 listopada 1944 roku zostały zatrzymane przez kontratak niemieckich wojsk pancernych. To właśnie on uniemożliwił Armii Czerwonej zajęcie jeszcze jesienią stolicy Węgier, która padła dopiero 13 lutego 1945 roku. Wspomina o tym Kamen Nevenkin dopiero w zakończeniu wskazując, że walki o Budapeszt przedłużyły się do kilku miesięcy, jednak jak się okazało nie miały już tak wielkiego politycznego znaczenia, jak jeszcze jesienią 1944 roku.

Publikacja „Zdobyć Budapeszt. Kampania na Węgrzech 1944” z pewnością zainteresuje nie tylko historyków zajmujących się II wojną światową i walkami na wschodnim teatrze działań wojennych. Kamen Nevenkin w sposób żywy opisuje walki o stolicę Węgier, analizuje szczegóły ruchu wojsk, ich działania na polu bitwy, ale także odnosi się do kwestii politycznych związanych z walką na Węgrzech zarówno dla Rosjan, jak i Niemców.

Na wielki plus zasługuje również fakt, że autor publikacji zawarł wiele map, schematów organizacyjnych wojsk, ale także zdjęć dotąd niepublikowanych. Warto również dodać, że znawców tematu związanego z walkami na Węgrzech z pewnością zainteresują załączniki zawierające informacje o dowódcach armii oraz liczebności armii radzieckich i niemieckich biorących udział w bitwie o Budapeszt, a także szczegółowe opisy związków bojowych walczących na Węgrzech.

Autor:  Kamen Nevenkin;
Tytuł: „Zdobyć Budapeszt. Kampania na Węgrzech 1944”;
Wydawca: Wydawnictwo Replika;
Miejsce i rok wydania: Zakrzewo 2018;
Liczba stron: 605;
Cena: 49,90 zł;
Książkę można zakupić u WYDAWCY

Wyjątkowo Polecam! Rewelacyjna publikacja!!!