Zamek w Toszku - był częścią księstwa bytomskiego

Zamek w Toszku to nie tylko najbardziej rozpoznawalny symbol miasta, ale to również jego historia. Już od 1246 roku zamek był siedzibą książęcą, a wielokrotnie przebudowywany łączył w sobie elementy gotyku i baroku. Po zniszczeniach w wyniku pożaru w 1578 roku zamek w Toszku odbudowali Redernowie, zaś w XVII wieku rozbudowali Collonowie.

W 1811 roku na zamku wybuchł kolejny pożar, w wyniku czego rezydencja pozostała opuszczona aż do połowy XX wieku. Jego odbudowę rozpoczęto w latach 1956 – 1963, a dzisiaj była rezydencja  Redernów, Collonów, Eichendorffów oraz Gaschinów jest ogólnodostępna, a na zamku odbywają się liczne festyny, pikniki, pokazy i turnieje rycerskie, jak również możliwe jest zwiedzanie wieży z tarasem widokowym i wystaw czasowych.

Pierwsza wzmianka o Toszku pochodzi z bulli papieża Innocentego III w 1201 roku. Z kolei już w 1222 roku istniała tutaj kasztelania toszecka, zaś od 1304 roku w dokumentach po raz pierwszy występuje samodzielnie książę toszecki – Bolesław toszecki.

W 1309 roku Toszek otrzymał prawa miejskie prawdopodobnie za sprawą księcia Kazimierza bytomskiego, bowiem Toszek był wówczas nierozerwalnie związany z ziemią bytomską tworząc księstwo bytomsko – kozielskie. Kiedy w 1281 roku zmarł książę opolsko-raciborski Władysław I, jego ziemie zostały podzielone między czterech synów, co oznaczało powstanie nowych księstw, a mianowicie: opolskiego, raciborskiego, cieszyńskiego i bytomskiego, które otrzymał książę Kazimierz. Jego księstwo obejmowało Bytom, który stał się rezydencją księcia, a także m.in.: Siewierz, Koźle, Toszek oraz Gliwice. Kazimierz bytomski objął rządy w księstwie w czasach kiedy sytuacja na Śląsku, jak również w pozostałych dzielnicach była coraz bardziej napięta, a walka Piastów o władzę zwierzchnią pogłębiała podziały polityczne.

W kolejnych latach należał do księstwa cieszyńskiego, oświęcimskiego, zaś pod koniec XV wieku ponownie był rządzony samodzielnie przez księcia toszeckiego Przemysława. Do 1532 roku Toszek pozostawał w rękach książąt opolskich, jednak po śmierci ostatniego Piasta opolskiego księcia Jana Dobrego znalazł się w rękach Habsburgów. Z kolei od 1638 właścicielem miasta został Caspar von Colonna, jednak w XVIII wieku aż kilkukrotnie zmieniał właścicieli.  

W 1841 roku Toszek został kupiony przez Abrahama Guradze, a miasto zaczyna - po wielu wcześniejszych pożarach i zniszczeniach - ponownie się rozwijać. Powstają: gorzelnia, młyn, rozwija się działalność kulturowa i społeczna, a na początku XX wieku powstaje również gazownia, zaś do domów dociera prąd elektryczny.

Do 1945 roku Toszek pozostawał w granicach Niemiec. Dopiero po zakończeniu II wojny światowej miasto zostało włączone do Polski. Warto również dodać, że na terenie Toszka po zajęciu miasta przez Armię Czerwoną 23 stycznia 1945 roku powstał obóz NKWD, w którym zginęło około 3500 osób, pochowanych w zbiorowej mogile w pobliżu cmentarza żydowskiego.

Toszek to miasto położone w powiecie gliwickim przy jednej z głównych dróg krajowych DK 94 łączącej Bytom z Opolem. Zamek znajduje się tuż obok Rynku, w pobliżu DK 94.

Zamek w Toszku - był częścią księstwa bytomskiego - fot. Tomasz Sanecki