Za murem. Jak powstało warszawskie getto

To tytuł wystawy, którą od środy, 6 listopada będzie można oglądać w Muzeum Górnośląskim w Bytomiu. Zaprezentowane zostaną na niej unikatowe fotografie ukazujące życie w getcie warszawskim. Wernisaż wystawy rozpocznie się o 17.00 w budynku Muzeum przy ul. Korfantego 34.

Getto definiuje się najczęściej jako odizolowaną część miasta, miejsce zamieszkania mniejszości narodowej, kulturowej, etnicznej lub religijnej. W czasie II wojny światowej otrzymało nieznany wcześniej antyhumanitarny wymiar. Na terenach okupowanych przez III Rzeszę Niemiecką tworzono zamknięte dzielnice (getta), do których przesiedlano ludność żydowską.

Getta odgradzano od świata zewnętrznego murem, bez możliwości swobodnego opuszczania zamkniętego terenu przez osadzonych. Ów mur stawał się granicą między życiem a śmiercią. Getto w Warszawie, utworzone na mocy zarządzenia gubernatora dystryktu warszawskiego Ludwika Fischera z października 1940 roku, objęło 4,5% powierzchni miasta, na której skupiono 37% ludności żydowskiej. Było największe w Europie, a w kwietniu 1941 roku na jego terenie przebywało 450 tysięcy Żydów. Dziesiątkowały ich choroby i praca ponad siły.

Władze niemieckie bezwzględnie egzekwowały przymus pracy. Ludność żydowską zatrudniano w warsztatach na terenie getta oraz w obozach pracy na terenie dystryktów warszawskiego i lubelskiego. W czasie wielkiej akcji likwidacyjnej, przeprowadzanej przez władze niemieckie od lipca do września 1942 roku, ok. 300 tys. Żydów z warszawskiego getta wywieziono do obozu zagłady w Treblince. Pozostawiono tzw. getto szczątkowe, z przeznaczeniem dla pracowników przymusowych. Zapowiedź ostatecznej likwidacji „dzielnicy żydowskiej” doprowadziła do powstania w getcie warszawskim w kwietniu 1943 roku. Po jego likwidacji, w maju tego samego roku, nieliczni, którzy przetrwali, trafili do obozów koncentracyjnych i zagłady w Treblince, na Majdanku i do Auschwitz

O tragedii warszawskiego getta i trudnej historii okresu II wojny światowej przypominają dziś Pomnik Bohaterów Getta na Muranowie oraz zespół 22 tablic, rozlokowanych wzdłuż murów wyznaczających granice getta, w przestrzeni Śródmieścia i Woli. Zdjęcia prezentowane na wystawie, pochodzące ze zbiorów Archiwum Państwowego m.st. Warszawy, stanowią unikalny i niezwykle cenny materiał, dokumentujący życie w getcie warszawskim.

Wystawę będzie można oglądać od 6 listopada o 22 grudnia 2019 roku w budynku przy ul. Wojciecha Korfantego 34.

Zdjęcia: Muzeum Górnośląskie w Bytomiu/AP m.st. Warszawy.