Wzniesiony dla króla Zygmunta Starego

3 maja 2023 Tomasz Sanecki
Rezydencja królewska na czas odbywania sejmów w Piotrkowie Trybunalskim. Temu celowi służyć miał wybudowany w latach 1512 – 1519 budynek przez muratora królewskiego Benedykta Sandomierzanina na zlecenie króla polskiego Zygmunta I Starego. Oficjalna rezydencja monarsza służyła nie tylko Zygmuntowi Staremu, ale również jego synowi Zygmuntowi II Augustowi, gdy odbywały się w Piotrkowie sejmy.

 

Miejsce obrad sejmu i Trybunału Koronnego

Zmieniło się to wszystko po Unii Lubelskiej w 1569 roku, gdy obrady przeniesiono do Warszawy. Bardzo ważną datą w historii Piotrkowa był rok 1578 i ustanowienie przez króla Stefana Batorego Trybunału Koronnego, który aż do 1792 roku zbierał się właśnie w Piotrkowie. Warto dodać, że miejscem trybunałów była prawdopodobnie właśnie dawna siedziba Jagiellonów.

W XIX wieku w wyniku pożaru w 1865 roku /gmach uległ poważnym zniszczeniom/ i decyzją władz rosyjskich budynek został w 1867 roku przebudowany na potrzeby wojska. Wówczas na niższych kondygnacjach zostały skute m.in. renesansowe portale, których nie udało się w trakcie remontu budynku odtworzyć. 

Wzniesiony dla króla Zygmunta Starego - fot. Tomasz Sanecki

Wspomniany remont miał miejsce wraz z odrodzeniem się po 123 latach niewoli Rzeczpospolitej. W 1918 roku gmach przekazano Polskiemu Towarzystwu Krajoznawczemu, który do 1922 roku przeprowadził remont pałacu wieżowego, gdzie powstało Muzeum Krajoznawcze Ziemi Piotrkowskiej. W latach sześćdziesiątych XX wieku prowadzono dalsze prace rewitalizacyjne, dzięki którym udało się odtworzyć drugie piętro oraz dach.

Warto wspomnieć o kwestii nazewnictwa budynku dawnej rezydencji monarszej Jagiellonów. Budynek nazywano pierwotnie wieżą lub zamkiem, jednak później zaczęto używać nazwy pałac lub pałac wieżowy. To właśnie tę ostatnią nazwę historycy i architekci uznają za właściwą, bowiem łączy ona w sobie charakter gotycki i późniejsze formy renesansowe.

Jedno z najstarszych miast w Polsce

Warto podkreślić, że Piotrków Trybunalski jest jednym z najstarszych miast w Polsce. Pierwsza wzmianka pochodzi już z 1217 roku z dokumentu Leszka Białego dla opactwa cystersów w Sulejowie. Z innych ważnych wydarzeń z okresu dawnej Rzeczpospolitej, jakie miały miejsce w Piotrkowie warto odnotować:

  • w latach 1346 – 1347 spisano Statuty Piotrowskie;
  • w 1467 roku ratyfikowano w Piotrkowie pokój toruński z 1466 roku;
  • w 1468 roku przedstawiciele szlachty obradowali jako osoba izba poselska, co uznaje się za początek polskiego parlamentaryzmu;
  • 1469 rok – na sejmie wielki mistrz Henryk VI Reuss von Plauen złożył hołd lenny Kazimierzowi IV Jagiellończykowi;
  • 1470 rok - na sejmie wielki mistrz Henryk VII Reffle von Richtenberg złożył hołd lenny Kazimierzowi IV Jagiellończykowi;
  • 1492 rok – elekcja Jana Olbrachta w Piotrkowie;
  • 1493 – pierwsze posiedzenie dwuizbowego parlamentu w Piotrkowie
  • 1578 – utworzenie Trybunału Koronnego dla Wielkopolski przez króla Stefana Batorego.

Zobacz ostatnie wpisy