Peter H. Wilson - Wojna trzydziestoletnia 1618-1648...

Tytuł książki brytyjskiego historyka Petera Wilsona w pełni oddaje to, co wydarzyło się w Europie w okresie wojny trzydziestoletniej. Wojnę zapoczątkowała defenestracja praska 23 maja 1618 roku – tak określane jest wydarzenie związane z wyrzuceniem przez okno na Zamku w Hradczanach  dwóch cesarskich namiestników i ich sekretarza, czego powodem była dyskryminująca polityka cesarza Macieja wobec czeskich protestantów. Nikt wówczas w Europie nie spodziewał się, że wewnętrzny konflikt w Monarchii Habsburgów przerodzi się w ogólnoeuropejską wojnę, która pochłonie prawie 8 milionów ofiar!

Wojna trzydziestoletnia odmieniła politycznie i religijnie Europę. Wzięły w nie udział największe mocarstwa europejskie, poza Rosją, wojna zniszczyła ogromne połacie Europy, wiele miast i wsi już się po niej nie podniosły. Jak doszło do tego konfliktu, który zmienił XVII-wieczną Europę? Dlaczego przystąpiło do niego tak wiele państw, jakie miały określone cele, czy je osiągnęły oraz jaka Europa wyłoniła się w 1648 roku, po trzydziestu latach krwawej wojny? Odpowiedzi na te pytania znajdziemy w publikacji Petera Wilsona, który dokonał szczegółowej analizy konfliktu, tworząc kompletną historię wojny trzydziestoletniej w latach 1618 – 1648 z uwzględnieniem zarówno kwestii religijnych, politycznych, wojskowych oraz społecznych.

Zanim jednak autor książki przeszedł do opisu najważniejszych wydarzeń w Europie w pierwszej połowie XVII wieku, rozpoczął publikację od przybliżenia największych i najpotężniejszych krajów Europy, które miały odegrać kluczową rolę w wojnie trzydziestoletniej. Poznajemy więc kłopoty Monarchii Habsburgów, podziały religijne w Niemczech, kwestię wojen Habsburgów z Turcją i wynikających z nich konsekwencji dla chrześcijańskiej Europy oraz walkę Hiszpanii o zachowanie dominującej pozycji w Europie z uwzględnieniem rewolty w Niderlandach.

Na co szczególnie zwracam uwagę, to fakt, że cały rozdział Peter Wilson poświęcił „Dominium Maris Baltici”, a więc kwestii walki o dominację na Morzu Bałtyckim, w którą zaangażowana była przecież Rzeczpospolita Obojga Narodów. W tej części publikacji brytyjski historyk sporo miejsca poświęcił Danii, Szwecji i Polsce. Szczególnie odnosząc się do naszego kraju autor ciekawie analizuje pozycję Polski na przełomie XVI i XVII wieku, pisząc o różnorodności naszego kraju, pozycji króla, stanie armii oraz walce o dominację w Europie Środkowo – Wschodniej.

Wilson analizuje także rządy cesarzy Rudolfa i Macieja, politykę wyznaniową w Monarchii Habsburgów, a także przyczyny konfliktu religijnego, który doprowadził w Czechach do wybuchu buntu. To właśnie od wydarzeń w Czechach autor książki rozpoczyna drugą część publikacji, w której szczegółowo opisane zostały lata 1618 – 1648. Wilson nie tylko opisuje przyczyny wybuchu buntu w Czechach, który był oznaką wewnętrznych problemów Cesarstwa zarówno politycznych, jak i religijnych, ale również opisując dalsze wydarzenia pokazuje jak te problemy przerodziły się z lokalnego konfliktu w wojnę ogólnoeuropejską. Brytyjski historyk dokładnie opisuje i analizuje bitwę pod Białą Górą, w której Czesi doznali klęski, początkowe sukcesy cesarza Ferdynanda, kwestię zimowego króla – Fryderyka V elektora Palatynatu Reńskiego i króla Czech, ale także prezentuje krótkie charakterystyki osób, które miały decydujący wpływ na dalszy bieg wypadków w trakcie wojny trzydziestoletniej.

Warto zwrócić uwagę, że autor podzielił książkę zgodnie z etapami w jakich przebiegała wojna trzydziestoletnia, a więc okres czeski, duński, szwedzki i francuski, pokazując tym samym jak zmieniały się sojusze, gdzie prowadzone były walki oraz jak konflikt przerodził się w wojnę, w której wzięły udział mocarstwa europejskie. Peter Wilson sporo miejsca poświęca również Polsce podczas opisywanych wydarzeń. Historyk nie tylko odwołuje się do sprawy dywersji Lisowczyków w Siedmiogrodzie w 1619 roku, dzięki czemu uratowany został po raz pierwszy przez Polaków oblegany Wiedeń, ale również zajął się tematem wojen polsko – szwedzkich o panowanie nad Bałtykiem i Inflanty.

Najbardziej dynamiczny okres wojny trzydziestoletniej, gdzie rozgrywały się najważniejsze wydarzenia, a wojna zmieniła oblicze zwłaszcza jednego z państwa, został pokazany przez Wilsona w trakcie opisywania wydarzeń okresu szwedzko – francuskiego. Brytyjski historyk dwa rozdziały poświęcił interwencji Gustawa Adolfa, która zmieniła oblicze i postrzeganie Szwecji w Europie. Wilson pokazuje nam obraz króla Szwecji po jego sukcesach w Niemczech, gdzie zaczął się tworzyć jego kult, jako obrońcy protestantów. Nawet jego śmierć pod Lützen 16 listopada 1632 nie spowodowała załamania się potęgi szwedzkiej. W kolejnych rozdziałach brytyjski historyk analizuje kolejne wydarzenia, jak: Ligę z Heilbronn, śmierć Wallensteina, sojusz francusko – szwedzki, a także nasilający się kryzys w Cesarstwie i Hiszpanii, którym wojna zaczęła wymykać się spod kontroli.

Sporą część swojej pracy Peter Wilson poświęcił także kwestii negocjacji i pokoju westfalskiego, który był potwierdzeniem potęgi Szwecji i Francji - państw, które zwycięsko wyszły z wojny trzydziestoletniej. Pokój westfalski i jego następstwa nie są jednymi cennymi informacji, jakie przedstawił brytyjski historyk. Wilson analizuje koszt ludzki i materialny wojny, kwestie religijne, wymiar międzynarodowy wojny i pokoju, a także skutki ekonomiczne, straty demograficzne, które w Niemczech miały katastrofalny obraz oraz jak pokój wpłynął na kształtowanie się politycznej mapy Europy w połowie XVII wieku.

Chcąc podsumować książkę brytyjskiego historyka należy stwierdzić, że jest to nie tylko kompletne dzieło opisujące jeden z największych konfliktów w nowożytnej Europie, ale publikacja, w której autor przedstawia religijno – polityczny konflikt, który zmienił Europę na kolejne dziesięciolecia. Wilson przedstawiając największe postacie wojny trzydziestoletniej – Wallensteina, Gustawa Adolfa, Richelieu, Ferdynanda II Habsburga czy Johana von Tilly`ego nie tylko pokazuje ich na polu walki, ale również czym sugerowali się i co przeżywali w dramatycznych sytuacjach, których nie brakowało w trakcie wojny. Autor również analizując kwestie religijne, polityczne oraz społeczne próbuje zrozumieć czy kierowali się przywódcy mocarstw angażują się w konflikt, który pochłonął prawie 8 mln ludzi. Czytelnik tym samym otrzymuje pełne kompendium wiedzy na temat  tego konfliktu. Publikacja szczególnie pomocna będzie historykom i studentom historii. W niej bowiem znajdą wszystko co można było napisać do wojnie trzydziestoletniej.

Peter H. Wilson – brytyjski historyk na Uniwersytecie Hull. Autor takich publikacji historycznych jak: The Holy Roman Empire 1495 – 1806, From Reich to Revolution: German History 1558 – 1806 oraz War, State and Society in Württemberg 1677 – 1793.

Autor: Peter H. Wilson;
Tytuł: „Wojna Trzydziestoletnia 1618 – 1648. Tragedia Europy”;
Wydawca: Wydawnictwo Napoleon V;
Miejsce i rok wydania: Oświęcim 2017;
Liczba stron: 847;
Cena: 79,99;
Książkę można zakupić u WYDAWCY

Wyjątkowo Polecam! Rewelacyjna publikacja!!!