Wieluń – to tutaj rozpoczęła się II wojna światowa

Wieluń to jedno z najstarszych miast w Polsce. Leżące dzisiaj w województwie łódzkim miasto było pierwszą ofiarą nazistowskich Niemiec, które 1 września zaatakowały Polskę. To tutaj o godzinie 4.40 Luftwaffe zrzuciły bomby na miasto, niszcząc wiele zabudowań oraz zabijając prawie 1200 osób.

Według legendy miasto założył w 1217 roku książę wielkopolski Władysław Odonic. Miasto prawdopodobnie otrzymało prawa miejsce w 1283 roku – jest to data symboliczna, bowiem widnieje ona na dokumentach z lat 1281 – 1283, gdzie wymieniony jest kasztelan wieluński, zaś dokument z 1283 roku wymienia Wieluń jako miasto, które swoje prawa wzorowało na Kaliszu. Wieluń dość często przechodziło z rąk do rąk różnych władców. Wśród nich byli: książę śląski Henryk IV Probus, Przemysł II, Władysław Łokietek, król czeski Wacław II oraz ponownie Łokietek, który przyłączył Wieluń do Korony.

Położenie Wielunia na szlakach komunikacyjnych oraz na pograniczu Wielkopolski, Małopolski i Śląska przynosił ogromne dochody miastu. Jednakże dopiero lata panowania króla polskiego Kazimierza Wielkiego to okres pomyślności miasta, które otrzymało przywileje zarówno z rąk dynastii Piastów, jak również później Jagiellonów. W Wieluniu dochodziło również do wielu ważnych dla historii Polski wydarzeń. To tutaj w 1416 roku w kolegiacie odbył się synod duchowieństwa zwołany przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Mikołaja Trąbę, a w 1424 roku Władysław Jagiełło wydał tzw. edykt wieluński przeciwko husytom, który groził zwolennikom Jana Husa sankcjami karnymi do banicji, infamii i utraty majątku.

Szczyt potęgi miasta przypadł na wiek XVI. Przy budowie miejskich budowli zatrudniano rzemieślników ze Śląska, sprowadzano stamtąd dzieła sztuki, swoją filię miała tutaj nawet Akademia Krakowska. Niestety wojny – konflikt Zygmunta III Wazy z Maksymilianem Habsburgiem, potop szwedzki, wojna północna oraz rozbiory spowodowały regres w rozwoju miasta. Po rozbiorze miasto weszło w skład Królestwa Prus, zaś w latach 1807 – 1815 Wieluń został włączony do Księstwa Warszawskiego, co spowodowało, że w wyniku Kongresu Wiedeńskiego i podziale Europy po klęskach Napoleona Bonaparte, miasto weszło – od 1815 roku – w skład Królestwa Polskiego podporządkowanego Cesarstwu Rosyjskiemu.

Wieluń do Polski powrócił dopiero po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku. Rozwinęło się wówczas kolejnictwo – połączono miasto koleją z Wielkopolską i Śląskiem. Największa tragedia w historii miasta wydarzyła się jednak 1 września 1939 roku o godz. 4.40. Wieluń był pierwszym miastem zbombardowanym w czasie drugiej wojny światowej, a należy podkreślić, że nie było w nim wówczas żadnego wojska, a ofiarami nalotu byli wyłącznie cywile, około 1200 osób. Po wojnie, w 1945 roku miasto ponownie znalazło się w granicach odrodzonej Polski. Do miasta w latach siedemdziesiątych XX wieku przyłączono między innymi: kolonię Dąbrowa oraz pobliskie wsie, jednak Wieluń stracił po 1975 roku status powiatu. Po kolejnych zmianach organizacyjnych, Wieluń w 1999 roku ponownie stał się powiatem i do dziś znajduje się w wojewódzkie łódzkim.

Do najciekawszych zabytków, które warto odwiedzić w Wieluniu należą:
1. Brama krakowska i Ratusz;
2. Pozostałości murów miejskich;
3. Dawny zamek – obecnie klasycystyczny budynek Starostwa Powiatowego i Urzędu Miejskiego;
4. Kościół i klasztor bernardynek;
5. Bramy – Kaliska, Swawola;
6. Basztę – Skarbczyk, Prochownia, Męczarnia – została zrekonstruowana i oddana do użytku dla zwiedzających – znajduje się w niej wystawa poświęcona roli miejskiego kata;
7. Muzeum Ziemi Wieluńskiej;
8. Miejsca pamięci poświęcone wydarzeniom związanym z II wojną światową.

Zobacz zdjęcia:

Wieluń – to tutaj rozpoczęła się II wojna światowa - fot. Tomasz Sanecki