Wielkie Oblężenie Malty – Bruce Ware Allen

Kiedy w 1565 roku flota Sulejmana Wspaniałego z 40-tysiącami żołnierzy na pokładzie wylądowała na Malcie, wielu europejskich władców spisało wyspę i przebywających na nich Joannitów na stratę. Rycerski Zakon Szpitalników Świętego Jana nie poddał się jednak i stawił czoło niezwyciężonej armii osmańskiej, dla której Malta miała być kolejną zdobyczą na Morzu Śródziemnym. W publikacji „Wielkie Oblężenie Malty” Bruce`a Ware Allen przedstawił polityczny kontekst osmańskiego najazdu i objaśnił szczegóły strategii oraz taktyki obu walczących stron. Autor ukazał wpływ na bieg wydarzeń przywódców obydwu stron, ale także poświęcenie zwykłych żołnierzy i marynarzy, którzy narażali swoje życie, aby z jednej strony utrzymać wyspę w rękach chrześcijan, zaś z drugiej zdobyć ją w imię Allaha.

Książka oparta na nowych materiałach źródłowych stanowi żywą opowieść o jednej z najsłynniejszych bitew z początków historii nowożytnej – której reperkusje odczuwamy do dziś. Możemy o tym mówić, bowiem klęska Osmanów na Malcie odwróciła rolę Turków od północnych i zachodnich rejonów Morza Śródziemnego, a skierowała na południe i wschód, a więc w rejon Afryki Północnej. Ten podział jest widoczny do dziś, a linia podziału na chrześcijaństwo i islam wyznaczona w drugiej połowie XVI wieku wciąż istnieje. Warto również podkreślić, że Bruce Ware Allen opisuje nie tylko oblężenie Malty, ale również jej dalsze losy aż do czasów nam współczesnych, a także wydarzenia zanim Zakon Joannitów pojawił się na wyspie, w tym między innymi związane z przekazaniem wyspy Joannitom przez cesarza Karola V Habsburga.

Przede wszystkim jednak autor publikacji przedstawił z wszystkimi szczegółami los oblężonej Malty, która zaatakowana została wiosną 1565 roku. Bruce Ware Allen wymienia najważniejsze postacie z obydwu stron, które stanęły naprzeciw siebie. Wśród nich byli Jeana de la Valetta, który bronił wyspy na czele siedmiuset joannitów i kilku tysięcy żołnierzy, a także Turgut – legendarny korsarz i admirał floty osmańskiej, który zginął podczas oblężenia. Warto podkreślić, że opisy walk przedstawionych przez autora są tak realistyczne, jakby czytelnik znajdował się w wirze toczącej się walki. Nie brakuje również wstrząsających opisów zmasakrowanych ciał, wszędzie znajdujących się ludzkich szczątek i wnętrzności, oparzonych ciał Turków, którzy próbując zdobyć mury twierdzy byli rażeni smołą, powodującą liczne oparzenia i śmierć w męczarniach.

Bruce Ware Allen prezentuje również rozterki Mustafy Paszy - dowodzącego osmańskim oblężeniem - które z każdym dniem powodowało spadek morale tureckiej armii. Autor również ukazuje nam, jak ważne było zdobycie Malty dla Sulejmana Wspaniałego, który słał groźne listy do  Mustafy żądając nie tylko zdobycia jak najszybciej wyspy, ale przede wszystkim zabraniał mu odstąpić od oblężenia, nawet w sytuacji kiedy na Maltę przybyła Wielka Odsiecz. To dzięki niej, co szczególnie zaznacza autor książki, Malta została uratowana. Bruce Allen poświęca organizacji odsieczy wiele miejsca w swojej pracy, prezentując osobę odpowiedzialną za nią – don Garcia de Toledo, ale również stanowiska króla Hiszpanii Filia II oraz papieża, a także reakcje Turków na wieść o przybyciu posiłków. Z jednej strony wzmocniły one morale obrońców Malty, zaś z drugiej miały wpływ na kontynuowanie oblężenia przez Mustafę, który chciał rozstrzygnąć losy oblężenia jedną bitwą. Kiedy do niej doszło Turcy zostali zdziesiątkowani, co przesądziło o losach oblężenia, a tym samym uratowało zniszczoną Maltę od osmańskiej inwazji.

Czytelnik zagłębiając się w treść książki z pewnością również dostrzeże, że autor wielokrotnie analizuje błędy obydwu stron, które miały kluczowe znaczenie dla losów oblężenia. Więcej, jak się okazało, popełnili ich Turcy, co miało dla nich katastrofalne skutki. Nie tylko nie zdobyli wyspy, ale rok 1565 jest również uważany za początek końca terytorialnej ekspansji Turcji, która w 1571 roku pod Lepanto doznała klęski w starciu z flotą chrześcijańską.

Warto również dodać, że Bruce Allen analizuje także sytuację międzynarodową, jaka panowała w drugiej połowie XVI wieku w Europie na tle konfliktu o Maltę. Autor wskazuję na sojusze, jakie wówczas panowały, różnice między władcami chrześcijańskimi, a także opisuje, jak ówcześni władcy podchodzili do sprawy oblężenia Malty i ewentualnej odsieczy, która miała uratować Zakon Joannitów.

Publikacja Bruce Allena poświęcona jednemu z najważniejszych wydarzeń w drugiej połowie XVI wieku, pełna analiz, a także wstrząsających opisów zmagań wojsk chrześcijańskich i muzułmańskich podczas oblężenia Malty z pewnością zainteresuje każdego czytelnika, nie tylko historyków interesujących się dziejami nowożytnej Europy.

Autor: Bruce Ware Allen;
Tytuł: „Wielkie Oblężenie Malty”;
Wydawca: Wydawnictwo Rebis;
Miejsce i rok wydania: Poznań 2018;
Liczba stron: 430;
Cena: 43,92 zł
Książkę można zakupić w WYDAWNICTWIE

Szczególnie Polecam!!!