Wieczorkiewicz Paweł - „Historia Wojen Morskich. Wiek Pary”

„Historia Wojen Morskich. Wiek Pary” to druga część publikacji zmarłego w 2009 roku polskiego historyka, marynisty, poświęcona dziejom wojen na morzach, które niejednokrotnie rozstrzygały o losach konfliktów na świecie. Drugi tom poświęcony jest okresowi XIX wieku i początku XX wieku, a więc czasom, w których doszło do gwałtownych zmian w technice i uzbrojeniu. Autor wskazuje już na samym początku drugiej części książki, że rozpoczęta w Anglii rewolucja przemysłowa, przyczyniła się do innowacji w budownictwie okrętowym. Wprowadzenie pary, żelaza, wynalezienie morskich granatów artyleryjskich, a także min morskich zrewolucjonizowało marynarkę wojenną. Państwa, które nie wahały się użyć nowinek technicznych zdobywały przewagę na swoimi rywalami, co stara się pokazać na łamach drugiego tomu polski historyk.

Już w pierwszym rozdziale Wieczorkiewicz pokazuje czytelnikowi jak wyglądała sytuacja na świecie po upadku Napoleona Bonaparte. Historyk pisze:

„Definitywny upadek napoleońskiego imperium zakończył trwający od czasów Ludwika XIV ponadstuletni okres zmagań brytyjsko-francuskich o morską hegemonię”

Historyk podkreśla, że po 1815 roku w Europie i na świecie liczyła się tylko i wyłącznie flota brytyjska. Rosjanie, Francuzi, Hiszpanie, Holendrzy, a także Amerykanie nie byli w stanie konkurować z Anglikami, którzy dominowali na morzach i oceanach. Układ ten zmienił się dopiero na przełomie XIX i XX wieku, kiedy coraz bardziej rozwijała się niemiecka marynarka wojenna, będąca realnym zagrożeniem dla Brytyjczyków. Jednak zanim do tego doszło Anglicy nie patrząc nawet na zawiązanie Świętego Przymierza, konsekwentnie budowali swoje imperium kolonialne. Dla Wielkiej Brytanii, która nie chciała się angażować w sprawy kontynentalne, konflikty w Europie: o niepodległość Grecji, wojna duńsko-niemiecka, wojny rosyjsko-tureckie, sprawy wewnętrzne w Hiszpanii i Portugalii, zmuszały Wielką Brytanię do podjęcia interwencji, przynajmniej politycznej. Chcąc utrzymać pozycję hegemona na morzach Anglia musiała być obecna przy najważniejszych decyzjach politycznych ówczesnej Europy – podkreśla Wieczorkiewicz. Szczególną uwagę autor zwraca także na Francję, która mimo klęski w 1815 roku, odebraniu jej posiadłości zdobytych przez Napoleona Bonaparte, nadal angażowała się w sprawy europejskie i nie tylko, budując także swoją pozycję kolonialną.

W dalszej części pracy polski historyk przechodzi do konfliktów rozgrywanych w Ameryce Południowej, podejmując tematy wojny argentyńsko – brazylijskiej, wojny w Urugwaju, interwencji francuska w La Placie oraz wojny amerykańsko – meksykańska. Część II publikacji „Początki nowej floty” Wieczorkiewicz zakończył wojną krymską w latach 1853 – 1856, która była dla Rosji upokorzeniem. Autor zauważa, że dla Romanowów była to przełomowa chwila. Zapoczątkowała nie tylko początek ważnych reform w Rosji, ale pokazała, że sojuszu rosyjsko-prusko-austriacki dobiega końca.

W ostatniej części publikacji „Epoka parowa” Paweł Wieczorkiewicz skupił się najpierw na zmianach taktycznych oraz strategii i rozwoju budownictwa okrętowego w drugiej połowie XIX wieku. Okres ten charakteryzuje się nie tylko powstaniem nowych potęg morskich, jak Stany Zjednoczone i Japonia, ale także zmianą układu sił głównie w Europie. Wówczas zaczęły kształtować się nowe sojusze, Francja i Anglia obawiające się dominacji Niemiec w Europie coraz bardziej skłaniały się ku sojuszowi z Rosją. Niemcy zaś chcąc utrzymać pozycję hegemona na kontynencie próbowały utrzymywać sojusznicze relacje z Austro-Węgrami i Turcją.

Wojna secesyjna w Stanach Zjednoczonych, próba utrzymania pozycji w koloniach przez Wielką Brytanię i Francję, zjednoczenie Niemiec i polityka kolonialna II Rzeszy oraz pojawienie się nowego imperium morskiego na Dalekim Wschodzie – Japonii to najciekawsze wątki poruszone przez autora. Ostatni rozdział Wieczorkiewicz poświęcił już wydarzeniom, które zapowiadały jeden z największych w historii ludzkości konflikt wojenny – I wojnę światową. Konflikt, w którym wojna na morzach odegrała tak samo ważną rolę, jak toczone bitwy na lądzie.

Drugi tom książki polskiego historyka, podobnie jak pierwsza część, także opisuje najważniejsze konflikty wojskowe, w których jedną z głównych ról odegrała flota wojenna. W wieku XIX i na początku XX wieku marynarka wojenna, dzięki technice i rozwojowi przemysłowemu, była o wiele skuteczniejsza i silniejsza niż jeszcze w XVIII wieku. Autor bardzo dobrze pokazał przykład Japonii i Stanów Zjednoczonych, które dzięki silnej flocie urosły do rangi mocarstw światowych i w XX wieku miały odgrywać pierwszorzędne role. Dwutomową publikację „Historia Wojen Morskich – Wiek Żagla i Wiek Pary” polecam każdemu historykowi. To doskonałe uzupełnienie wiedzy na temat konfliktów, wojen i polityki prowadzonej przez największe mocarstwa światowe. Dla wielu z nich flota okazała się czynnikiem gwarantującym im dominację na świecie, którą, gdy zyskali sobie raz, już nie oddali do dziś. To właśnie stara się ukazać Paweł Wieczorkiewicz, która stworzył publikację nie mającą sobie równych.

Paweł Wieczorkiewicz (1948-2009) – historyk, sowietolog, marynista. Pracownik naukowy Uniwersytetu Warszawskiego oraz wykładowca Akademii Humanistycznej w Pułtusku. Autor i współautor wielu książek, między innymi: „Historia polityczna Polski 1939 – 1945”, „Czystka w Armii Czerwonej” czy „Przez Polskę Ludową na przełaj i na przekór”.

Autor: Paweł Wieczorkiewicz;
Tytuł: „Historia Wojen Morskich. Wiek Żagla”;
Wydawca: Wydawnictwo Zysk i S-ka;
Miejsce i rok wydania: Poznań 2015;
Liczba stron: 420 – tom I;
Cena: 52,50 zł;
Więcej tutaj

Wyjątkowo Polecam!